મહામારીમાં ૫૧.૬ ટકા લોકો શહેરો છોડીને ગામડાં ભેગા થયા, સરકારી સર્વેમાં ખુલાસો

નવીદિલ્હી, નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિકલ ઓફિસ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા એક અહેવાલ અનુસાર, કોરોનાવાયરસ રોગચાળાને કારણે શહેરી ભારતમાં ૫૧.૬ ટકા પુરુષોને તેમના ગ્રામીણ ઘરોમાં સ્થળાંતર કરવાની ફરજ પડી હોઈ શકે છે. સર્વેક્ષણમાં ગ્રામીણ સ્થળાંતર દર ૨૬.૫ ટકા અને શહેરી સ્થળાંતર દર ૩૪.૯ ટકા છે. ગ્રામીણ સ્થળાંતર કરનારાઓની સંખ્યા ૨૧ કરોડ હોવાનો અંદાજ છે, પરંતુ તેમાં શહેરી સ્થળાંતરકરનારાઓની સંખ્યા ૧૧ કરોડ છે, જે બંને કુલ ૩૨ કરોડ છે.

જાે કે, સર્વેક્ષણે સ્પષ્ટતા કરી હતી કેઃ “ઉપરોક્ત કોષ્ટકમાં આપવામાં આવેલા સ્થળાંતરકરનારાઓની અંદાજિત સંખ્યા ડિઝાઇન-આધારિત અંદાજાે છે અને તેનો ઉપયોગ સંયોજન અને દર અને ગુણોત્તર પર પહોંચવા માટે નિયંત્રણ કુલ તરીકે થઈ શકે છે. આ આંકડાઓનો હેતુ સ્થળાંતર કરનારાઓની સંખ્યાનો અંદાજ આપવાનો નથી.

ભારતના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય આંકડાશાસ્ત્રી પ્રોનાબ સેને જણાવ્યું હતું કે ૫૧.૬ ટકા મોટી સંખ્યા છે અને તે વિપરીત સ્થળાંતરની હદને દર્શાવે છે. સેને જણાવ્યું હતું કે, “જાે કે સરકારે આ સમયગાળા દરમિયાન ઘણા બધા પૈસા ખર્ચ્યા હતા અને મફત રાશન પૂરું પાડ્યું હતું, તેમ છતાં, કોઈને ખાતરી નથી કે સ્થળાંતર કરનારાઓને તેનો લાભ મળ્યો હતો કે નહીં, કારણ કે તેમની પાસે રેશનકાર્ડ ન હોઈ શકે તેવું પણ બની શકે.

આ સર્વેક્ષણમાં કુલ ૧.૧ લાખ લોકોને સાંકળવામાં આવ્યાં હતા જેમાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ૫૯,૦૦૦ અને શહેરી વિસ્તારોમાં ૫૫,૦૦૦ લોકો સામેલ હતા તથા તેમાં આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓનાં ગામડાંઓને બાદ કરતાં સમગ્ર દેશને આવરી લેવામાં આવ્યો હતો, જ્યાં આખું વર્ષ પહોંચવું મુશ્કેલ રહ્યું હતું. સ્થળાંતર કરનારાઓને તે લોકો તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે જેમના રહેઠાણનું છેલ્લું સામાન્ય સ્થળ ગણતરીના હાલના સ્થળથી અલગ છે.

રહેઠાણનું સામાન્ય સ્થળ એ ગામ અથવા શહેર છે જ્યાં વ્યક્તિ છ મહિના કે તેથી વધુ સમય સુધી સતત રહે છે અથવા છ મહિના કે તેથી વધુ સમય માટે રહેવાનો ઇરાદો ધરાવે છે. ગ્રામીણ-થી-ગ્રામીણ પુરુષોનું ઊંચું સ્થળાંતર (૪૪.૬ ટકા) દર્શાવે છે કે અન્ય ગ્રામીણ સ્થળોએ તેમના વતનથી દૂર રહેતા ઘણા લોકો રોગચાળા દરમિયાન ઘરે પરત ફર્યા હતા.

ગ્રામીણ-થી-ગ્રામીણ સ્ત્રીઓનું ઊંચું સ્થળાંતર (૮૮.૮ ટકા) ભારતમાં મહિલાઓ લગ્ન પછી તેમના પતિના ઘરે સ્થળાંતર કરે છે તેનું પરિણામ છે.hs2kp