વર્ષ 2014થી સરકારના લાભાર્થીઓને 20.23 લાખ કરોડ ચૂકવવામાં આવ્યાઃ નાણાં મંત્રાલય
Ahmedabad, નાણાં મંત્રાલયનાં ખર્ચ વિભાગ (ડીઓઇ)એ નવીન નાણાકીય વ્યવસ્થાપન અને નીતિગત સુધારાઓ મારફતે રાજકોષીય શાસન અને જાહેર કલ્યાણને સતત આગળ વધાર્યું છે. મુખ્ય સિદ્ધિ એ છે કે પબ્લિક ફાઇનાન્સિયલ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (પીએફએમએસ) મારફતે ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (ડીબીટી)નો અમલ કરવામાં આવે. 20.23 lakh crores paid to government beneficiaries since 2014: Finance Ministry
આ પહેલે નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં 1,206થી વધુ યોજનાઓ માટે રિયલ-ટાઇમ, પારદર્શક ફંડ ટ્રાન્સફરને સક્ષમ બનાવીને ડિજિટલ ઇન્ડિયા મિશનને ટેકો આપ્યો છે, જેમાં રૂ. 2.23 લાખ કરોડના ટ્રાન્ઝેક્શનની પ્રક્રિયા કરવામાં આવી છે. મુખ્ય બેંકો સાથે 117 બાહ્ય સિસ્ટમો અને સીમલેસ ઇન્ટરફેસો સાથેના વિસ્તૃત એકીકરણથી કાર્યક્ષમતા અને જવાબદારીમાં વધારો થયો છે.
15મા નાણાં પંચની ભલામણો સાથે સુસંગત રીતે, ડીઓઇએ વધારાની ઋણ ક્ષમતા, કામગીરી સાથે સંકળાયેલા પ્રોત્સાહનો અને આપત્તિની પુનઃપ્રાપ્તિ, આરોગ્યસંભાળ અને પ્રાદેશિક વિકાસ માટે અનુદાનની સુવિધા આપીને રાજ્યની નાણાકીય સ્થિતિને મજબૂત બનાવી છે. નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે, ચોખ્ખી ઉધારની ટોચમર્યાદા ₹9.40 લાખ કરોડ નક્કી કરવામાં આવી હતી, જેમાં વીજ ક્ષેત્રના સુધારા માટે જીએસડીપીના વધારાના 0.5% ફાળવવામાં આવ્યા હતા. આ પગલાંનો ઉદ્દેશ રાજ્યોમાં કાર્યકારી કાર્યદક્ષતાને વેગ આપવાનો અને આર્થિક સ્થિરતાને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
જનરલ ફાઇનાન્સિયલ રૂલ્સ (જીએફઆર) હેઠળ નાણાકીય થ્રેશોલ્ડમાં વધારો અને 2024માં સંશોધિત પ્રાપ્તિ મેન્યુઅલની રજૂઆત સાથે જાહેર ખરીદીમાં સુધારા મુખ્ય ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આ અપડેટ્સ ઇઝ ઑફ ડૂઇંગ બિઝનેસ, પારદર્શકતા અને ખરીદીની પ્રક્રિયાઓમાં સ્પષ્ટતાને પ્રાથમિકતા આપે છે, જે આધુનિક શાસન જરૂરિયાતો સાથે જોડાણને સુનિશ્ચિત કરે છે. ફાઇનાન્સિયલ પાવર્સ રૂલ્સ, 2024 ની સોંપણી, વિભાગો અને વ્યક્તિઓને સશક્ત બનાવીને, નાણાકીય વ્યવસ્થાપનમાં કાર્યક્ષમતા અને જવાબદારીને પ્રોત્સાહન આપીને નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયાને વધુ સરળ બનાવે છે.
ડીઓઈએ યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (યુપીએસ) સાથે સરકારી કર્મચારીઓ માટે સામાજિક સુરક્ષા સુધારાઓ પણ રજૂ કર્યા છે, જે નિવૃત્ત કર્મચારીઓ માટે ખાતરીપૂર્વકના પેન્શન અને ફુગાવા-સમાયોજિત લાભોની બાંયધરી આપે છે. 1 એપ્રિલ 2025થી અમલીકરણ માટે નિર્ધારિત, આ યોજના તેના કાર્યબળના કલ્યાણને સુરક્ષિત કરવાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેની સાથે સાથે, આપત્તિ વ્યવસ્થાપનની પહેલોમાં પૂર અને ભૂસ્ખલનથી અસરગ્રસ્ત રાજ્યોને સમયસર ભંડોળ આપવાનું તેમજ આગ અને કટોકટી સેવાઓના આધુનિકીકરણનો સમાવેશ થાય છે.
આ સીમાચિહ્નો રાજકોષીય સમજદારી, કાર્યકારી કાર્યદક્ષતા અને સર્વસમાવેશક વિકાસને જાળવી રાખવા માટે ડીઓઇની સાતત્યતા અને દ્રષ્ટિકોણને રેખાંકિત કરે છે. ડિજિટલ ટેકનોલોજીને સંકલિત કરીને, નાણાકીય સ્વાયત્તતાને સશક્ત બનાવીને અને આપત્તિની પુનઃપ્રાપ્તિ અને સામાજિક સુરક્ષા જેવી મહત્ત્વપૂર્ણ જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરીને, ડીઓઇ (DoE) શાસનને મજબૂત કરવાનું ચાલુ રાખે છે અને મૂડી રોકાણ માટે ટેકો મારફતે આર્થિક સ્થિતિસ્થાપકતાને પ્રોત્સાહન આપે છે.
વર્ષ 2024માં નાણાં મંત્રાલયના ખર્ચ વિભાગની કેટલીક મુખ્ય સિદ્ધિઓ નીચે મુજબ છેઃ
- પબ્લિક ફાઇનાન્સિયલ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (પીએફએમએસ) મારફતે ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર [ડીબીટી]
પબ્લિક ફાઇનાન્સિયલ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (પીએફએમએસ) ભારત સરકારની ડિજિટલ ઇન્ડિયા પહેલમાં પ્રત્યક્ષ અને નોંધપાત્ર પ્રદાન કરે છે, જે ભારત સરકારનાં મંત્રાલયો/વિભાગો માટે પ્રત્યક્ષ લાભ હસ્તાંતરણને સક્ષમ બનાવે છે.
પીએફએમએસ મારફતે ડીબીટીનો ઉદ્દેશઃ
- ઇચ્છિત લાભાર્થીઓના બેંક ખાતામાં જમા કરવા માટે તેના પ્રકાશનથી લઈને ભંડોળની અનુભૂતિની સંપૂર્ણ ટ્રેકિંગ.
- ફક્ત સમયસર ભંડોળનું સ્થાનાંતરણ.
પ્રત્યક્ષ લાભ હસ્તાંતરણની સિદ્ધિઓ [ડીબીટી] (31 નવેમ્બર, 2024 સુધી)
- વર્ષ 2024-25માં ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (ડીબીટી) પહેલ હેઠળ 1,206 યોજનાઓને આવરી લેવામાં આવી હતી.
- નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં 181.64 કરોડ ટ્રાન્ઝેક્શન થયું છે.
- નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં લાભાર્થીઓને ₹2.23 લાખ કરોડ ચૂકવવામાં આવ્યા છે.
- 2014થી 1,212.27 કરોડ ટ્રાન્ઝેક્શન થયા છે.
- વર્ષ 2014થી લાભાર્થીઓને ₹20.23 લાખ કરોડ ચૂકવવામાં આવ્યા છે.
- પીએફએમએસ-એક્સટર્નલ સિસ્ટમ ઇન્ટિગ્રેશન : ભારતમાં 117 બાહ્ય પ્રણાલીઓને પીએફએમએસ સાથે સંકલિત કરવામાં આવી છે.
- કેન્દ્ર પ્રાયોજિત (સીએસ) યોજનાઓ અને કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની યોજનાઓ (સીએસએસ) પીએફએમએસ પર છે અને આરબીઆઈ સહિત તમામ મોટી બેંકો પીએફએમએસ સાથે ઇન્ટરફેસ ધરાવે છે.
