૧૫મી સદીના કરણી માતાના મંદિરે જશે વડાપ્રધાન મોદી

(એજન્સી)જયપુર, ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી રાજસ્થાનના બિકાનેરમાં સ્થિત પ્રખ્યાત કરણી માતા મંદિરની મુલાકાત લેવાના છે. પીએમ મોદી ૨૨ મેના રોજ કરણી માતા મંદિરની મુલાકાત લેશે. આ દરમિયાન કેન્દ્રીય રેલ્વે મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવ અને રાજસ્થાનના મુખ્યમંત્રી ભજનલાલ શર્મા પણ પીએમ મોદી સાથે હાજર રહેશે.

કરણી માતા મંદિર રાજસ્થાનના બિકાનેરથી લગભગ ૩૦ કિલોમીટર દૂર દેશનોક વિસ્તારમાં આવેલું છે. આ મંદિર વિશે એવી માન્યતા છે કે કરણી માતા દેવી દુર્ગાનો અવતાર છે. વર્ષના બંને નવરાત્રિ નિમિત્તે કરણી માતા મંદિરમાં ભારે ભીડ ઉમટે છે. આ સમય દરમિયાન, કરણી માતાના મંદિરને શણગારીને પણ આ તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.

કરણી માતા મંદિરનું નિર્માણ ૧૫મી સદીની આસપાસ રાજપૂત રાજાઓ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. જોધપુર અને બિકાનેર પર શાસન કરનારા રાઠોડ રાજાઓ દ્વારા કરણી માતાની પૂજા કરવામાં આવતી હતી. કરણી માતાને બિકાનેર રાજવી પરિવારની કુળદેવતા માનવામાં આવે છે.

એવું પણ માનવામાં આવે છે કે તેમના આશીર્વાદથી જ બિકાનેર અને જોધપુર રજવાડાઓની સ્થાપના થઈ હતી. માહિતી અનુસાર, કરણી માતાનું હાલનું મંદિર ૨૦મી સદીની શરૂઆતમાં બિકાનેર રાજ્યના મહારાજા ગંગા સિંહ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું.

કરણી માતા મંદિર: ઉંદરોનું પવિત્ર સ્થાન અને તેનું ધાર્મિક મહત્વ
રાજસ્થાનના બીકાનેર જિલ્લામાં આવેલું કરણી માતા મંદિર ભારતના સૌથી અનોખા અને રહસ્યમય મંદિરોમાંનું એક છે. દેશુનોક ગામમાં સ્થિત આ મંદિર માત્ર ભારતમાં જ નહીં, પરંતુ વિશ્વભરમાં તેની અદ્વિતીય વિશેષતાઓને કારણે પ્રસિદ્ધ છે. આવો જાણીએ કરણી માતા મંદિરનો ઇતિહાસ, તેની વિશેષતાઓ અને ધાર્મિક મહત્વ વિશે.

કરણી માતાનો જન્મ 1387માં ચુંડા ગામમાં મેહાજી ચારણ અને દેવલ દેવીના ઘરે થયો હતો. તેમનું મૂળ નામ રિધુ બાઈ હતું, પરંતુ પાછળથી કરણી માતા તરીકે ઓળખાયા. તેમને દુર્ગાનો અવતાર માનવામાં આવે છે અને તેમના ચમત્કારિક કાર્યોને કારણે તેમને દેવી તરીકેનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો હતો.

કરણી માતા મંદિરનું નિર્માણ 15મી સદીમાં થયું હતું અને 20મી સદીમાં રાજસ્થાનના મહારાજા ગંગાસિંહ દ્વારા તેનું વિસ્તરણ કરવામાં આવ્યું હતું. મંદિરનું સ્થાપત્ય રાજસ્થાની અને મુઘલ શૈલીનું મિશ્રણ છે, જે તેને અદ્ભુત સૌંદર્ય પ્રદાન કરે છે.

કરણી માતા મંદિર વિશ્વભરમાં “ઉંદરોનું મંદિર” તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. અહીં આશરે 25,000 કાળા ઉંદરો (કાબા) રહે છે, જેમને સ્થાનિક લોકો “કાબા” અથવા “પ્રભુ કાબા” કહે છે. આ ઉંદરોને પવિત્ર માનવામાં આવે છે અને તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે.

માન્યતા અનુસાર, આ ઉંદરો કરણી માતાના પરિવારના સદસ્યો અને ભક્તોના પુનર્જન્મનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. કહેવાય છે કે જ્યારે કરણી માતાના પુત્ર લક્ષ્મણની મૃત્યુ થઈ, ત્યારે તેમણે તેમને યમરાજ પાસેથી પાછા મેળવવા માટે યમલોક જવાનો પ્રયાસ કર્યો. યમરાજ સાથે વાટાઘાટો પછી, તેમણે લક્ષ્મણ અને તેમના પરિવારના તમામ સદસ્યોને ઉંદર તરીકે પુનર્જન્મ આપવાની પરવાનગી આપી.

મંદિરની સૌથી નોંધપાત્ર વિશેષતા એ છે કે અહીં સફેદ ઉંદર જોવા મળે તો તેને ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. માન્યતા અનુસાર, આ સફેદ ઉંદરો કરણી માતા અને તેમના પરિવારના અન્ય સદસ્યોના અવતાર છે. જો કોઈ ભક્તને સફેદ ઉંદરના દર્શન થાય તો તેના સૌભાગ્યનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.

મંદિરમાં પ્રવેશ કરતા સમયે ભક્તોએ તેમના જૂતા-ચપ્પલ બહાર ઉતારવા પડે છે અને ખૂબ જ સાવધાની રાખવી પડે છે કે ઉંદરોને કોઈપણ પ્રકારની ઈજા ન થાય. ઉંદરોને ખવડાવવા માટે દૂધ, અનાજ, કોકોનટ અને મીઠાઈ જેવી વસ્તુઓ ચઢાવવામાં આવે છે. ઉંદરોએ સ્પર્શ કરેલા ખોરાકને પ્રસાદ તરીકે વહેંચવામાં આવે છે અને ભક્તો તેને આદરથી ગ્રહણ કરે છે.

કરણી માતા મંદિર હિંદુ ધર્મમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે, ખાસ કરીને રાજસ્થાન, હરિયાણા અને પંજાબના લોકો માટે. કરણી માતાને પરિવાર રક્ષક તરીકે પૂજવામાં આવે છે અને તેમને ખેડૂતો અને પશુપાલકોની આરાધ્ય દેવી માનવામાં આવે છે.