ચીને સરહદના મુદ્દા પર કરારોનું પાલન ન કરતા દ્વિપક્ષીય સંબંધો વણસ્યા : વિદેશ પ્રધાન
નવીદિલ્હી: વિદેશ પ્રધાન એસ. જયશંકરે ગુરુવારે કહ્યું હતું કે પાછલા એક વર્ષથી ભારત-ચીન સંબંધોને લઈને ઘણી ચિંતા થઈ રહી છે કારણ કે બેઇજિંગ સરહદના મુદ્દા પરના કરારોનું પાલન કરી રહ્યું નથી, જેના કારણે દ્વિપક્ષીયવિદેશ પ્રધાન એસ. જયશંકરે ગુરુવારે કહ્યું હતું કે પાછલા એક વર્ષથી ભારત-ચીન સંબંધોને લઈને ઘણી ચિંતા થઈ રહી છે કારણ કે બેઇજિંગ સરહદના મુદ્દા પરના કરારોનું પાલન કરી રહ્યું નથી, જેના કારણે દ્વિપક્ષીય સંબંધોનો પાયો વિક્ષેપિત થયો છે.
મોસ્કોમાં પ્રીમકોવ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ વર્લ્ડ ઇકોનોમી અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોમાં ભારત-ચીનના સંબંધો અંગેના પ્રશ્નના જવાબમાં, જયશંકરે કહ્યું, ‘હું કહેવા માંગુ છું કે છેલ્લા ચાલીસ વર્ષથી ચીન સાથેના આપણા સંબંધો ખૂબ સ્થિર હતા. ચીનનો બીજા સૌથી મોટા વેપારી ભાગીદાર તરીકે ઉદભવ થયો.
તેમણે કહ્યું, ’૪૫ વર્ષ પછી, ખરેખર સરહદ પર અથડામણ થઈ અને તેમાં સૈનિકો માર્યા ગયા અને કોઈપણ દેશ માટે, સરહદનું તણાવ, શાંતિ ત્યાં પાડોશી સાથેના સંબંધોનો પાયો છે. તેથી જ પાયો ખલેલ પહોંચાડ્યો છે અને તેથી જ સંબંધ છે.ગયા વર્ષના મે મહિનાની શરૂઆતથી, પૂર્વી લદ્દાખમાં ઘણા સ્થળોએ ભારત અને ચીન વચ્ચે લશ્કરી અડચણ હતી. ફેબ્રુઆરીમાં, અનેક રાઉન્ડની લશ્કરી અને રાજદ્વારી વાટાઘાટો પછી, બંને પક્ષોએ પેંગંગ તળાવના ઉત્તર અને દક્ષિણ કાંઠેથી તેમની સેના અને શસ્ત્રો પાછો ખેંચી લીધો. વિવાદિત સ્થળોએથી સૈનિકો પરત ખેંચવાની પ્રક્રિયા આગળ ધપાવવા બંને પક્ષો વચ્ચે હજી વાતચીત ચાલી રહી છે.
ભારત હોટ સ્પ્રિંગ્સ, ગોગરા અને દેપ્સાંગથી સૈન્યની ઉપાડ પર વિશેષ ભાર મૂકે છે. સૈન્ય અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રત્યેક બાજુના ૫૦ થી ૬૦,૦૦૦ સૈનિકો હાલમાં ઊંચાઈ પર સ્થિત સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં તહેનાત છે.બાકીના વિવાદિત સ્થળોએથી સૈનિકોની પાછા ખેંચવાની બાબતમાં હવે કોઈ પ્રગતિ દેખાઈ રહી નથી, કારણ કે ચીની પક્ષે સૈન્ય મંત્રણાના ૧૧ મા રાઉન્ડમાં તેના અભિગમમાં કોઈ નરમ વલણ દર્શાવ્યું નથી. બંને દેશો વચ્ચે પરમાણુ શસ્ત્રોની રેસની સંભાવના અંગેના પ્રશ્નના જવાબમાં, જયશંકરે તેને નકારી કાઢતાં કહ્યું હતું કે, ચીનના પરમાણુ કાર્યક્રમનો વિકાસ ભારત કરતા ઘણા મોટા પાયે છે. તેમણે કહ્યું, ‘હું માનતો નથી કે ભારત અને ચીન વચ્ચે પરમાણુ શસ્ત્રોની રેસ છે. ચીન ૧૯૬૪ માં પરમાણુ શક્તિ બન્યું હતું.
