પાકિસ્તાન પર આર્થિક સંકટના વાદળ, ડોલર સામે પાકિસ્તાની રૂપિયામાં રેકોર્ડ ઘટાડો

ઇસ્લામાબાદ, ભારતનો પાડોશી દેશ શ્રીલંકા પડોશમાં આર્થિક સંકટમાં છે, ત્યારે પાડોશી દેશ પાકિસ્તાન પણ રાજકીય અશાંતિ સાથે માલી સંકટ તરફ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. પાકિસ્તાનમાં રાજકીય સ્થિરતાનો ગ્રાફ નીચે જઈ રહ્યો છે, ડોલર સામે પાકિસ્તાની રૂપિયાની વિશ્વસનીયતા પણ નીચે જઈ રહી છે.

મંગળવારે કારોબાર બંધ થતાં સુધીમાં ડૉલરનો ભાવ રેકોર્ડ ૧૮૩.૨૩ રૂપિયા પર પહોંચી ગયો હતો.પાકિસ્તાનની તિજાેરી માટે ડૉલરનું વધતું મૂલ્ય ખૂબ જ ખરાબ સમાચાર છે. કારણ કે તેનો સીધો અર્થ એ છે કે પાકિસ્તાને તેની જરૂરિયાતો મોંઘા ભાવે આયાત કરવી પડશે. એટલે કે ઘણી હદ સુધી સ્થિતિ શ્રીલંકા જેવા જ રસ્તે આગળ વધી રહી છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, સ્ટેટ બેંક ઓફ પાકિસ્તાન પાસે આગામી બે મહિના માટે માત્ર વિદેશી મુદ્રા ભંડાર બચ્યો છે. એવું કહેવાય છે કે પાકિસ્તાનની તિજાેરીમાં માત્ર ૧૨ અબજ ડોલર બચ્યા છે ત્યારે ચાલુ ખાતાની ખાધ પણ વધી રહી છે.

જયારે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં કાચા તેલના ઊંચા ભાવને કારણે, આયાત માટે પણ વધુ ખર્ચ કરવો પડી રહ્યો છે. જાણકારોનું માનવું છે કે જાે આ જ ગતિ અહીં ચાલુ રહેશે તો પાકિસ્તાનમાં ડોલર ટૂંક સમયમાં ૨૦૦ રૂપિયાની નજીક પહોંચી શકે છે.

ડૉલર સામે પાકિસ્તાની રૂપિયાની ઘટી રહેલી વિશ્વસનીયતા એવી છે કે માર્ચ ૨૦૨૨માં ડૉલર ૭.૭૬ પૈસા મોંઘો થયો છે. તે જ સમયે, ગયા વર્ષના માર્ચની તુલનામાં, પાકિસ્તાની ડોલર અત્યાર સુધીમાં ૨૭ રૂપિયા મોંઘો થયો છે. છેલ્લા ૫ વર્ષમાં પાકિસ્તાની રૂપિયો ૧૦૩ રૂપિયાથી વધીને ૧૮૫ રૂપિયા થઈ ગયો છે. જે પાકિસ્તાની અર્થવ્યવસ્થામાં વિશ્વાસનો અભાવ પણ દર્શાવે છે.

પાકિસ્તાની બ્યુરો ઓફ સ્ટેટિસ્ટિક્સના ડેટા અનુસાર, છેલ્લા ૯ મહિનામાં પાકિસ્તાનની વેપાર ખાધ ૩૫.૩૯ અબજ ડોલર રહી છે. જાે નાણાકીય સ્થિતિ સુધારવા માટે કોઈ ઝડપી પગલાં લેવામાં નહીં આવે, તો આગામી ત્રણ મહિનામાં આ આંકડો ૪૫-૫૦ અબજ ડોલરના બિઝનેસ નુકસાન સુધી પહોંચી જશે, જે પાકિસ્તાન માટે હાલના માધ્યમથી ભરપાઈ કરવાનું શક્ય નહીં બને.

પાકિસ્તાન માટે વધારાનો અને મોટો ખર્ચ હોય તેવી સ્થિતિમાં યોજાનારી ચૂંટણી. સાથે જ એવો પણ ખતરો છે કે પાકિસ્તાને સસ્તી લોન માટે ચીનના મનીલેન્ડર પાસે જવું પડશે. તે જ સમયે, તેનો અર્થ એ થશે કે પાકિસ્તાનની રાજકીય અને આર્થિક વ્યવસ્થા પર ચીનનું વધુ નિયંત્રણ છે. સ્વાભાવિક છે કે, પાડોશીના ઘરમાં આગ લાગવાની આ તસવીર ભારત માટે પણ ચિંતા પેદા કરનાર છે.

કારણ કે પડોશમાંથી ઉછળતી જ્વાળાઓ અને પાકિસ્તાન જેવા પાડોશીઓનો વધતો ગુસ્સો ભારત માટે સુરક્ષાની ચિંતામાં વધારો કરશે.HS