ટ્રેનના પૈડાં એવી રીતે બનાવવામાં આવે છે કે તે પાટાઓને એકદમ ચુસ્ત રાખે છે

નવી દિલ્હી, કાર હોય, જીપ હોય, બસ હોય કે ટ્રક, તમામ વાહનો ચલાવવા માટે સ્ટીયરિંગ જરૂરી છે. આ રીતે તેમને ફોલ્ડ કરીને ચલાવવામાં આવે છે. જો તમને લાગતું હોય કે ટ્રેક પર દોડતી ટ્રેનો પણ કન્ટ્રોલ્ડ સ્ટીયરિંગ દ્વારા જ નિયંત્રિત થાય છે, તો તમે ખોટો અંદાજ લગાવી રહ્યા છો.

વાસ્તવિકતા એ છે કે ટ્રેનમાં સ્ટીયરિંગ નથી. વળી, ટ્રેનના એન્જિનમાં બેસેલા લોકો પાયલટની ટ્રેનને ટર્ન કરવામાં અને પાટા બદલવામાં કોઈ જ ભૂમિકા નથી. હવે તમારા મનમાં સવાલ જરૂરથી ઉઠશે કે જ્યારે ટ્રેનમાં સ્ટીયરિંગ નથી હોતું તો ટ્રેન કેવી રીતે ટર્ન લે છે? વળાંક પર દિશા બદલતી વખતે અને ખસેડતી વખતે તે બીજા ટ્રેક પર કેવી રીતે આગળ વધે છે? પાટા ટ્રેનને ફેરવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.

એવું નથી કે લોકો પાયલોટ ટ્રેનને ગમે ત્યારે અને ગમે ત્યાં ફેરવે છે. ટ્રેનને ચલાવવા માટે ટેકનિકલ સિસ્ટમ અપનાવવામાં આવી છે. ટ્રેનના પૈડાં એવી રીતે બનાવવામાં આવે છે કે તે પાટાઓને એકદમ ચુસ્ત રાખે છે. તેથી જ્યારે ટ્રેન આગળ વધે છે ત્યારે તેના પૈંડા પાટાને છોડતા નથી. સાથે જ જ્યાં પાટા ફરે છે ત્યાં જ ટ્રેકની અંદર ધારદાર લોખંડ હોય છે. તેનાથી પૈડાંની દિશા બદલાઈ જાય છે.

આ તીક્ષ્ણ લોખંડ દ્વારા, ટ્રેનો એક લાઇનથી બીજી લાઇન પર આવે છે. એટલા માટે જ સ્ટીયરિંગ વગર પણ ટ્રેન ટર્ન થાય છે. પોઈન્ટસમેન ટ્રેન ફેરવે છેઃ

રેલવેમાં એક એવો કર્મચારી છે જેને ટ્રેન બદલવા એટલે કે ટ્રેક બદલવા માટે પોઇન્ટમેન કહેવામાં આવે છે. ટ્રેક બદલવાનો નિર્ણય લોકો પાઇલટ દ્વારા નહીં પરંતુ સ્ટેશન માસ્ટર દ્વારા લેવામાં આવે છે.

રેલવે હેડક્વાર્ટર નક્કી કરે છે કે ટ્રેનને કયા સ્ટેશનના કયા પ્લેટફોર્મ પર રોકવું પડશે અને કયા સ્ટેશન પર તેને રોકવામાં નહીં આવે. ટ્રેન ચલાવવા માટે લોકો પાઇલટ જવાબદાર છે. તે કાર ન ફેરવી શકે તેમ છતાં તે ગાર્ડ સાથે સંકલન સાધીને ટ્રેન ચલાવે છે.

લોકો પાઇલટ સિગ્નલ જુએ છે અને ટ્રેનને ચલાવવાનું અથવા રોકવાનું નક્કી કરે છે. ઝડપ વધારવા કે ઘટાડવા માટે ગિયર બદલે છે. લોકો પાયલોટે ટ્રેકની બાજુમાં આવેલા સાઈન બોર્ડ પરના સંકેતો અનુસાર સ્પીડ બદલવી પડે છે.

ઈમરજન્સીની સ્થિતિમાં જ્યારે વરિષ્ઠ અધિકારીઓનો સંપર્ક થઈ શકતો નથી ત્યારે ટ્રેનના પાછળના ડબ્બામાં હાજર ગાર્ડ સાથે વાતચીત કરીને સમજી વિચારીને યોગ્ય નિર્ણય લેવાનું કામ પણ લોકો પાયલોટનું છે.SS1MS