ઈરાન-ઈઝરાયલ યુદ્ધની વૈશ્વિક અસરઃ ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં ભડકો

મુંબઈ, ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં પહેલાથી જ વધારો થતો હતો જે હવે વધુ વધી રહ્યો છે. ગત દિવસોમાં કાચા તેલની કિંમતમાં લગભગ ૫ ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો હતો અને તેના કારણે ગઈકાલે રાત્રે અમેરિકન શેરબજારમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો.

જો કે, ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ પર અસર થવાની દરેક શક્યતા હતી અને તે થયું. ડબલ્યુટીઆઈ ક્રૂડની કિંમત ગઈકાલે ૩.૭ ટકા વધી હતી જ્યારે બ્રેન્ટ ક્રૂડની કિંમતમાં ૪-૫ ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો હતો.

વિશ્વના એક તૃતીયાંશ ક્રૂડ ઓઈલનો પુરવઠો ઈરાનથી થાય છે અને તે ઓપેક દેશોનો મહત્વનો સભ્ય છે. વિશ્વને ક્રૂડ ઓઈલ સપ્લાય કરનારા આ દેશો ઈરાનમાં વર્તમાન યુદ્ધની સ્થિતિને કારણે ક્રૂડ ઓઈલ મોંઘુ થશે. ગઈકાલે જ ભાવમાં લગભગ ૫ ટકાનો વધારો થયો છે. આજની ડબલ્યુટીઆઈ ક્રૂડની કિંમત પ્રતિ બેરલ ડોલર ૭૦.૧૧ અને બ્રેન્ટ ક્રૂડની કિંમત પ્રતિ બેરલ  ડોલર ૭૪.૮૪ પર પહોંચી ગઈ છે.

ગઈકાલે અમેરિકન બજારોમાં તેની અસર જોવા મળી હતી અને ખાસ કરીને ટેક શેરોમાં જોરદાર ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો, જેના કારણે એપ્પલ ઈન્ક અને નવીડીયા જેવી ટેક જાયન્ટ્‌સ હિટ થઈ હતી અને બંધ થઈ હતી.

૨૦૧૮-૧૯ સુધી, ઈરાન ભારતને ત્રીજો સૌથી મોટો તેલ સપ્લાયર હતો, પરંતુ જૂન ૨૦૧૯ પહેલા, જ્યારે અમેરિકાએ ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમને લગતા પ્રતિબંધો લાદ્યા હતા, ત્યારે ભારતે પણ ઈરાન પાસેથી તેલ આયાત કરવાની સ્વતંત્રતા ગુમાવી દીધી હતી, જે પછી વર્ષ ૨૦૧૯ થી જ ઈરાન પાસેથી તેલ લેવાનું બંધ કર્યું.

આથી ઈરાન પાસેથી તેલ ન લેનાર ભારતને કદાચ આની સીધી અસર નહીં થાય, પરંતુ વૈશ્વિક તણાવને કારણે તેની અસર થવાની સંભાવના છે, આ સત્ય છે. હકીકતમાં, ભારત વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો તેલ આયાતકાર દેશ છે અને વર્તમાન યુદ્ધને કારણે વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલામાં વિક્ષેપની અસર ભારતને પણ સહન કરવી પડશે.

આ કારણે ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતોમાં પણ અચાનક વધારો થયો છે, જેના કારણે દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો થવાની શક્યતાઓ પર ફરી એકવાર પ્રશ્નાર્થ સર્જાયો છે. વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં પેટ્રોલ, ડીઝલ અને અન્ય ઈંધણના ભાવમાં વધારો થવાનો ખતરો છે, પરંતુ તેની પાછળ ભારતનું સમર્થન છે કે ભારત રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ પછીથી ક્રૂડ ઓઈલનો ટોચનો સપ્લાયર રહ્યો છે.

અહીંથી ભારત તેની જરૂરિયાતના લગભગ ૪૦ ટકા ક્‰ડ ઓઈલની આયાત કરે છે અને તેના પછી ઈરાકનું નામ આવે છે જ્યાંથી ભારત તેની જરૂરિયાતના લગભગ ૨૦ ટકા ક્રૂડ ઓઈલની આયાત કરે છે.SS1MS