તાપી અને મધ્યપ્રદેશની કાન્હન નદીના જોડાણમાં કેમ રસ છે મહારાષ્ટ્ર અને MP ના મુખ્યમંત્રીને

સુરતમાંથી વહેતી તાપી અને કાન્હાન નદીના આંતરજોડાણના પ્રસ્તાવિત પ્રોજેક્ટના કારણે મધ્યપ્રદેશમાં લગભગ 1,23,000 હેક્ટર નવા વિસ્તાર માટે સિંચાઈ માટે પાણી પૂરું પાડશે. તેવી જ રીતે, મહારાષ્ટ્રમાં પણ, 34,000 હેક્ટર પાણીનો જથ્થો તેમને ઉપલબ્ધ થશે.

ભોપાલ, તાપી નદી મધ્ય ભારતની એક નદી છે જે નર્મદા નદીની દક્ષિણે તરફે આવેલી છે જે પશ્ચિમ તરફ વહે છે અને પછી અરબી સમુદ્રમાં મળે છે. આ નદીની લંબાઈ લગભગ 724 કિમી (450 માઇલ) છે અને તે મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને મધ્યપ્રદેશ રાજ્યોમાંથી વહે છે. તે ગુજરાતના સુરત શહેરમાંથી વહે છે.

તાપ્તી નદી મધ્યપ્રદેશના મુલતાઈમાં નીકળે છે અને તેની કુલ લંબાઈ 724 કિમી  છે. તે નર્મદા નદી પછી ભારતની બીજી સૌથી લાંબી પશ્ચિમ તરફ વહેતી નદી છે. તાપ્તી પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ ફરે છે અને ભારતના મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને મધ્યપ્રદેશ રાજ્યોમાંથી વહે છે. તે ગુજરાતમાં અરબી સમુદ્રમાં ખંભાતના અખાતમાં વહે છે.  તાપ્તી નદીમાં 14 મુખ્ય ઉપનદીઓ છે, જેમાં ચાર જમણા કાંઠાની છે અને દસ ડાબા કાંઠાની ઉપનદીઓ છે.

જમણા કાંઠાની ઉપનદીઓ સાતપુરા પર્વતમાળાઓમાંથી ઉદ્ભવે છે અને તેમાં વાકી, અનેર, અરુણાવતી અને ગોમાઈનો સમાવેશ થાય છે. ડાબા કાંઠાની ઉપનદીઓમાં નેસુ, અમરાવતી, બુરાય, પંજરા, બોરી, ગિરના, વાઘુર, પૂર્ણા, મોના અને સિપનાનો સમાવેશ થાય છે. તે ગવિલગઢ ટેકરીઓ, અજંતા ટેકરીઓ, પશ્ચિમ ઘાટ અને સતમાળામાંથી ઉદ્ભવે છે.

કાન્હાન નદી એ વૈનગંગા નદીની એક મહત્વપૂર્ણ જમણા કાંઠાની ઉપનદી છે જે મધ્ય ભારતમાં સતપુરા પર્વતમાળાના દક્ષિણમાં આવેલા વિશાળ વિસ્તારને પાણી આપે છે. મહારાષ્ટ્ર અને મધ્યપ્રદેશમાંથી પસાર થતી તેની 275 કિમી લાંબી નદીમાં, તે તેની સૌથી મોટી ઉપનદી – પેંચ નદી મેળવે છે, જે નાગપુર મહાનગર માટે એક મુખ્ય જળ સ્ત્રોત છે. કાન્હાન નદી દમુઆની ઉત્તરે અને ભારતના મધ્યપ્રદેશના જુન્નારદેવ શહેરની પશ્ચિમે સતપુરા પર્વતમાળાના દક્ષિણ કિનારે ટેકરીઓના ઢોળાવ પર નીકળે છે.

મધ્યપ્રદેશના મુખ્યમંત્રી મોહન યાદવે શુક્રવારે મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ સાથે બે પડોશી રાજ્યો વચ્ચે તાપ્તી-કાન્હન આંતર-જોડાણ પ્રોજેક્ટ અંગે વાત કરી. મુખ્યમંત્રી યાદવે કહ્યું કે તેમણે મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી ફંડવીસ સાથે વાત કરી છે અને છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી પેન્ડિંગ રહેલા આ પ્રોજેક્ટ અંગે તેમના સંદેશા તેમને પહોંચાડ્યા છે.

“મેં મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસને મારી લાગણીઓ જણાવી છે અને તેઓ એ પણ ઇચ્છે છે કે તાપ્તી અને કાન્હાન નદીઓના પ્રોજેક્ટ્સ પર નક્કર કામ કરવામાં આવે જે મધ્યપ્રદેશ સાથે વર્ષોથી પેન્ડિંગ છે. અમે પીએમ મોદી દ્વારા કલ્પના કરાયેલ આ અભિયાન સાથે આગળ વધી રહ્યા છીએ અને તેના પર કામ કરી રહ્યા છીએ,” તેમણે ઉમેર્યું.

તેમણે કહ્યું કે ચર્ચા પ્રાથમિક તબક્કામાં છે અને મધ્યપ્રદેશ સરકારના અધિકારીઓને પ્રોજેક્ટ માટેની તૈયારીઓ ઝડપી બનાવવા નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે.

મુખ્યમંત્રી યાદવે કહ્યું કે મધ્યપ્રદેશ સરકાર તેના પડોશી રાજ્યોની સરકારો સાથે મળીને નદીઓને જોડવાનું કામ ઝડપથી પૂર્ણ કરી રહી છે.

“અમે રાજ્યો વચ્ચે સુખદ અને સૌહાર્દપૂર્ણ સંબંધો ઇચ્છીએ છીએ, તેથી અમે વર્ષોથી પડતર તમામ મુદ્દાઓનું નિરાકરણ કરીને ધીમે ધીમે આગળ વધી રહ્યા છીએ.
આજે અમે મહારાષ્ટ્ર સાથે આપણી નદીઓ અંગે ઘણા વર્ષોથી અટકેલી યોજનાઓ પર પ્રાથમિક ચર્ચા આગળ ધપાવી છે,” તેમણે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું.

પ્રસ્તાવિત પ્રોજેક્ટના ફાયદાઓ પર પ્રકાશ પાડતા, સીએમ યાદવે ઉમેર્યું કે તે લગભગ 1,23,000 હેક્ટર નવા વિસ્તાર માટે સિંચાઈ માટે પાણી પૂરું પાડશે.
તેવી જ રીતે, મહારાષ્ટ્રમાં પણ, 34,000 હેક્ટર પાણીનો જથ્થો તેમને ઉપલબ્ધ થશે.

“આ દ્વારા, આપણા ઘણા ગામડાઓ અને જિલ્લાઓને ફાયદો થશે. એકંદરે, અમારો પ્રયાસ છે કે નદીના પાણીના દરેક ટીપાનો ઉપયોગ રાષ્ટ્રીય હિતમાં, ખેડૂતોના હિતમાં, શહેરી કે ગ્રામીણ વસ્તી અથવા આપણા ઉદ્યોગો માટે પીવાના પાણી તરીકે થાય,” સીએમ યાદવે ઉમેર્યું.

મુખ્યમંત્રીએ એમ પણ કહ્યું કે મધ્યપ્રદેશ સરકારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ઘણી પહેલ કરી છે અને નદી આંતર-જોડાણ પ્રોજેક્ટ તેમાંથી એક છે.
“અમે અમારા રાજ્ય અને પડોશી રાજ્યોની નદીઓના હિતોને વહેંચવાનો ક્રમ જાળવી રહ્યા છીએ જેથી અમારા પ્રદેશના ખેડૂતોને સિંચાઈનું પાણી, પીવાનું પાણી અને તે જ સમયે ઔદ્યોગિકીકરણ માટે પૂરતું પાણી મળી શકે,” તેમણે ઉમેર્યું. પીએમ મોદીએ ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં મધ્યપ્રદેશના ખજુરાહોમાં મહત્વાકાંક્ષી કેન-બેટવા નદી-જોડાણ પ્રોજેક્ટનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો.  મધ્યપ્રદેશ સરકારે પાર્વતી-કાલિસિંધ-ચંબલ નદીઓને રાજસ્થાન સાથે જોડવાની પ્રક્રિયા પણ શરૂ કરી છે.