‘કૂતરાના આકસ્મિક મૃત્યુ પર FIR દાખલ કરી શકાતી નથી’, બોમ્બે હાઈકોર્ટ

(એજન્સી)મુંબઇ, માલિકો કૂતરાઓને તેમના બાળકોની જેમ માની શકે છે, પરંતુ કૂતરા માણસો નથી અને તેથી માનવ જીવનને જાેખમમાં મૂકવા અથવા અન્ય વ્યક્તિને ઇજા પહોંચાડવા અથવા ઇજા પહોંચાડવા બદલ IPCની કલમ ૨૭૯ અને ૩૩૭ હેઠળ કોઈ વ્યક્તિ સામે કાર્યવાહી કરી શકાય નહીં.

બોમ્બે હાઈકોર્ટે માર્ગ અકસ્માતમાં ઘાયલ કૂતરાના મૃત્યુના કેસમાં આ ચુકાદો આપ્યો છે. કેસમાં, કોર્ટે કોઈપણ વ્યક્તિ અથવા સંપત્તિને નુકસાન પહોંચાડવા અને નુકસાન પહોંચાડવા સંબંધિત આઇપીસીની કલમ ૪૨૯ ની લાગુતા પર પણ પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો. હાઈકોર્ટે તેની તપાસ માટે પોલીસને ઠપકો આપ્યો હતો અને રાજ્ય સરકારને વિદ્યાર્થીને ૨૦,૦૦૦ રૂપિયાનો ખર્ચ ચૂકવવા આદેશ આપ્યો હતો.

બોમ્બે હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ રેવતી મોહિતે ડેરે અને પૃથ્વીરાજ ચવ્હાણની બેન્ચે મરીન ડ્રાઈવ નજીક રોડ ક્રોસ કરવાનો પ્રયાસ કરતી વખતે કૂતરા સાથે અકસ્માતનો ભોગ બનેલા એન્જિનિયરિંગના વિદ્યાર્થી સામેની એફઆઈઆર રદ કરી હતી. ઉલ્લેખનીય છે કે કૂતરો પાછળથી મૃત્યુ પામ્યો હતો અને વિદ્યાર્થીને પણ ઈજા થઈ હતી કારણ કે અચાનક બ્રેક લગાવવાને કારણે તેની મોટરસાઈકલ લપસી ગઈ હતી.

એફઆઈઆર મુજબ, ૧૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૦ ના રોજ, દેશવ્યાપી કોવિડ-૧૯ લોકડાઉન દરમિયાન, એક કૂતરા પ્રેમી અને ફરિયાદી વ્યક્તિ લગભગ ૮ વાગ્યે મરીન ડ્રાઇવ પર રખડતા કૂતરાઓને ખવડાવી રહ્યા હતા.

તેણે આરોપ લગાવ્યો કે અરજદારની બાઇકે રસ્તા પર દોડતા કૂતરાને ટક્કર મારી હતી. બાદમાં કૂતરો મૃત્યુ પામ્યો. પોતાની ફરિયાદમાં તેણે કહ્યું હતું કે અરજદાર માનસ મંદાર ગોડબોલે (૨૦)ની બાઇક પણ લપસી ગઈ હતી અને તેને પણ ઈજા થઈ હતી.

કૂતરા પ્રેમી અને ફરિયાદી વ્યક્તિની ફરિયાદના આધારે મરીન ડ્રાઈવ પોલીસે મોટર વ્હીકલ એક્ટની કલમ ૨૭૯, ૩૩૭, ૪૨૯, ૧૮૪ અને પ્રિવેન્શન ઓફ ક્રુઅલ્ટી ટુ એનિમલ્સ એક્ટ હેઠળ ગુનો નોંધ્યો હતો.

થોડા મહિનામાં, માનસ મંદાર ગોડબોલે (૨૦) વિરુદ્ધ ૬૪મી મેટ્રોપોલિટન મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટમાં ચાર્જશીટ દાખલ કરવામાં આવી. માનસ મંદાર ગોડબોલેએ કલમ ૨૭૯, ૩૩૭ અને ૪૨૯ની અરજીને પડકારતી અરજી દાખલ કરી હતી.

આ કેસમાં પોલીસ રેકોર્ડ્‌સનો અભ્યાસ કર્યા પછી, બોમ્બે હાઈકોર્ટની બેન્ચે કહ્યું, “તેમાં કોઈ શંકા નથી કે કૂતરા/બિલાડીને તેમના માલિકો દ્વારા બાળક અથવા પરિવારના સભ્ય તરીકે ગણવામાં આવે છે, પરંતુ મૂળભૂત જીવવિજ્ઞાન અમને જણાવે છે કે તેઓ એવું નથી.

માનવ આઇપીસીની કલમ ૨૭૯ અને ૩૩૭ માનવ જીવનને જાેખમમાં મૂકતા અથવા અન્ય વ્યક્તિને નુકસાન પહોંચાડવા અથવા ઇજા પહોંચાડવાની સંભાવના સાથે વ્યવહાર કરે છે. આમ, કાયદેસર રીતે કહ્યું કે કલમો તથ્યોને લાગુ પડતી નથી.