CCPAએ લાઇસન્સ પ્રાપ્ત વોકી-ટોકીઝના ગેરકાયદેસર વેચાણ બદલ ઇ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ્સને 13 નોટિસ ફટકારી

નવી દિલ્હી,  સેન્ટ્રલ કન્ઝ્યુમર પ્રોટેક્શન ઓથોરિટી (CCPA) એ અગ્રણી ડિજિટલ માર્કેટપ્લેસને યોગ્ય ફ્રીક્વન્સી ડિસ્ક્લોઝર, લાઇસન્સિંગ માહિતી અથવા ઇક્વિપમેન્ટ ટાઇપ એપ્રુવલ (ETA) વિના ઇ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ પર વોકી-ટોકીઝની સૂચિ અને વેચાણ સામે 13 નોટિસ જારી કરી છે જે ગ્રાહક સુરક્ષા અધિનિયમ, 2019નું ઉલ્લંઘન છે.

આ પ્લેટફોર્મ્સમાં Amazon, Flipkart, Meesho, OLX, TradeIndia , Facebook, Indiamart , VardaanMart, Jiomart, Krishnamart , Chimiya, Talk Pro વોકી ટોકી અને માસ્કમેન રમકડાંનો સમાવેશ થાય છે.

વાયરલેસ ઓપરેટિંગ લાયસન્સની આવશ્યકતા અથવા લાગુ કાયદાઓનું પાલન અંગે ફરજિયાત અને સ્પષ્ટ ખુલાસો કર્યા વિના વોકી-ટોકી ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ પર વેચાઈ રહી છે. વોકી-ટોકી માટેની પ્રોડક્ટ લિસ્ટિંગમાં એ સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું નથી કે ઉપકરણને ઉપયોગ માટે સંબંધિત સત્તાધિકારી પાસેથી લાઇસન્સની જરૂર છે કે નહીં.

ફ્રીક્વન્સી રેન્જ, ભારતીય ટેલિગ્રાફ એક્ટ, 1885 હેઠળ લાઇસન્સિંગ જવાબદારીઓ, અથવા વાયરલેસ ટેલિગ્રાફી એક્ટ, 1933 અને લો પાવર, વેરી લો પાવર શોર્ટ રેન્જ રેડિયો ફ્રીક્વન્સી ડિવાઇસ (લાઇસન્સિંગ આવશ્યકતામાંથી મુક્તિ) નિયમો, 2018 અને અનધિકૃત ઉપયોગના સંભવિત કાનૂની પરિણામો જેવી વિગતોની અવગણના, ગ્રાહકોને એવું માનવામાં ગેરમાર્ગે દોરે છે કે ઉપકરણો સામાન્ય લોકો દ્વારા મુક્તપણે ચલાવવા યોગ્ય છે.

વધુમાં, ગ્રાહક સુરક્ષા (ઈ-કોમર્સ) નિયમો, 2020 મુજબ, માર્કેટપ્લેસ ઈ-કોમર્સ એન્ટિટીઓને સ્પષ્ટ અને સુલભ માહિતી પ્રદાન કરવાની જરૂર છે. જે ગ્રાહકોને ખરીદી પહેલાના તબક્કે જાણકાર નિર્ણયો લેવા સક્ષમ બનાવે છે. આવશ્યક નિયમનકારી જાહેરાતોની ગેરહાજરીમાં બિન-અનુપાલન વાયરલેસ ઉપકરણોનું વેચાણ ગ્રાહકોને ગેરમાર્ગે દોરે છે અને કાયદાકીય જવાબદારીઓનું ગંભીર ઉલ્લંઘન દર્શાવે છે.

સેન્ટ્રલ ઓથોરિટીએ અવલોકન કર્યું કે ઘણા પ્લેટફોર્મ વોકી-ટોકીના વેચાણને મંજૂરી આપી રહ્યા હતા:

• ફ્રિકવન્સી શ્રેણી સ્પષ્ટ રીતે સ્પષ્ટ કર્યા વિના;
• વાયરલેસ પ્લાનિંગ એન્ડ કોઓર્ડિનેશન (WPC) વિંગ તરફથી માન્ય ઇક્વિપમેન્ટ ટાઇપ એપ્રુવલ (ETA) વિના અને
• ગ્રાહકોને લાઇસન્સિંગ આવશ્યકતાઓની યોગ્ય જાહેરાત વિના.

પ્રારંભિક વિશ્લેષણમાં આ પ્લેટફોર્મ્સ પર આવી લિસ્ટિંગનો ભયાનક જથ્થો બહાર આવ્યો છે. જેમાં એમેઝોન પર આશરે 467, ફ્લિપકાર્ટ પર 314, મીશો પર 489 અને ટ્રેડઇન્ડિયા પર 423નો સમાવેશ થાય છે, જે આ મુદ્દાના વ્યાપક પ્રમાણને દર્શાવે છે. તેથી, સેન્ટ્રલ ઓથોરિટીએ દરેક વિક્રેતાના નામ અને સંપર્ક વિગતો, વોકી-ટોકી ઉપકરણોના પ્રોડક્ટ URL અને લિસ્ટિંગ ID, ફ્રીક્વન્સી સ્પષ્ટીકરણોની વિગતો અને લિસ્ટિંગ પર પ્રદર્શિત કોઈપણ લાઇસન્સિંગ માહિતી, આ ઉત્પાદનો માટે ETA/WPC પ્રમાણપત્ર વિગતો એકત્રિત કરવામાં આવી છે કે ચકાસવામાં આવી છે કે કેમ; અને જાન્યુઆરી 2023 થી આજ સુધી પ્રતિ લિસ્ટિંગ વેચાયેલા યુનિટ્સની સંખ્યા અંગે માહિતી માંગી છે.

વધુમાં, ઈ-કોમર્સ સંસ્થાઓ દ્વારા હાલની કાનૂની જોગવાઈઓનું સતત પાલન ન થવાને કારણે, સેન્ટ્રલ કન્ઝ્યુમર પ્રોટેક્શન ઓથોરિટી (CCPA)એ કાયદાનું પાલન સુનિશ્ચિત કરવા અને ગ્રાહક હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે ચોક્કસ માર્ગદર્શિકા જારી કરવી અનિવાર્ય ગણાવી છે. આ માર્ગદર્શિકા ગ્રાહક સુરક્ષા અધિનિયમ, 2019ની કલમ 18(2)(l) હેઠળ જારી કરવામાં આવશે. ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ પર વોકી-ટોકી સહિત લાયસન્સ પ્રાપ્ત ફ્રીક્વન્સી રેન્જ વાયરલેસ ટેલિગ્રાફી ઉપકરણોના ગેરકાયદેસર વેચાણ અને ઉપયોગના નિવારણ અને નિયમન માટેની માર્ગદર્શિકા, 2025 ટૂંક સમયમાં જાહેર ટિપ્પણીઓ/સૂચનો/પ્રતિસાદ માટે ગ્રાહક બાબતોના વિભાગની વેબસાઇટ પર મૂકવામાં આવશે. આ સંદર્ભમાં ગૃહ મંત્રાલય અને ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગને તેમના મૂલ્યવાન સૂચનો મેળવવા માટે એક પત્ર લખવામાં આવ્યો છે.

 આ ડ્રાફ્ટ માર્ગદર્શિકાનો હેતુ છે:

• આવા ઉત્પાદનોની યાદી બનાવતા પહેલા પ્લેટફોર્મ દ્વારા યોગ્ય તપાસની ખાતરી કરો;
• વિક્રેતા ઓળખપત્રો અને પ્રમાણપત્રની મેન્ડેટ ચકાસણી;
• અનધિકૃત સૂચિઓ માટે સ્વચાલિત દેખરેખ અને દૂર કરવાની પદ્ધતિઓ રજૂ કરો;