દરેક મકાન-દુકાનને ડિજિટલ આઈડીથી આવરી લેવાશે

નવી દિલ્હી, દરેક ભારતીયની ઓળખ માટે આધાર અને ડિજિટલ પેમેન્ટ્‌સ માટે યુપીઆઈની પદ્ધતિ વિકસાવ્યા પછી ભારત સરકારે દરેક મકાન-દુકાનના સરનામાને ડિજિટલ આઈડી આપવા કવાયત હાથ ધરી છે. જેના કારણે સરકારી યોજના અને લાભ પહોંચાડવા હોય ત્યારે મકાન સહિતના દરેક સ્થળને વધારે ઝડપી અને સચોટ રીતે લોકેટ કરી શકાશે.

દેશના અનેક સ્થળો પર સરનામાની વિગતો નક્કી કરવાની કોઈ પદ્ધતિ નથી. જેના કારણે સરનામાને નજીકના લેન્ડમાર્ક અથવા તો અન્ય ઓળખ ચિહ્નોથી દર્શાવવામાં આવે છે.ભારતના ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ળાસ્ટ્રક્ચર અન્વયે દરેક સરનામાને આવરી લેવાની યોજના પર કામગીરી શરૂ થઈ છે. દેશમાં ઘણી કંપનીઓ લોકોના સરનામાનો ડેટા એકત્ર કરી મંજૂરી વગર અન્ય લોકોને આપે છે.

આ સ્થિતિ નિવારવા માટે કોઈ વ્યક્તિ સંબંધિત નાગરિકની સ્પષ્ટ સંમતિ વગર સરનામાની માહિતીની આપ-લે કરી શકશે નહીં. દેશમાં ઓનલાઈન શોપિંગ, કુરિયર, ફૂડ ડિલિવરી જેવા ક્ષેત્રો વિસ્તરી રહ્યા છે અને તેમના માટે યોગ્ય સરનામુ જરૂરી છે.

જો કે ચોક્કસ સરનામાના અભાવે નિયત સ્થળ સુધી પહોંચવાનું અઘરું બને છે અને તેના કારણે દેશને દર વર્ષે ૧૦-૧૪ બિલિયન ડોલર જેટલું નુકસાન થાય છે. એક અનુમાન અનુસાર, ચોક્કસ સરનામા પદ્ધતિના અબાવે ભારતના જીડીપીને ૦.૫ ટકાનો ફટકો પડે છે.

‘ડિજિટલ એડ્રેસ’ સીસ્ટમ તૈયાર કરવાની તૈયારીઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. તેમાં સરનામું લખવા અને તેને જોખમરહિત શેર કરવા માટે ધોરણો નિયત કરવામાં આવશે.

ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ આ પદ્ધતિનો લાભ લઈ શકશે, પરંતુ તેના માટે વ્યક્તિની મંજૂરી અનિવાર્ય રહેશે. પોસ્ટ વિભાગ દ્વારા આ પદ્ધતિ વિકસાવવામાં આવી રહી છે અને પ્રાઈમ મિનિસ્ટર ઓફિસ દ્વારા તેના પર સીધી દેખરેખ રખાય છે. નવી સીસ્ટમનું ડ્રાફ્ટ વર્ઝન નાગરિકોના અભિપ્રાય માટે ટૂંક સમયમાં જાહેર થશે અને ત્યાર બાદ વર્ષના અંત સુધીમાં ફાઈનલ વર્ઝન તૈયાર કરે તેવી શક્યતા છે.

ડિજિટલ એડ્રેસ સીસ્ટમ પર નજર રાખવા નવા સત્તામંડળની રચના સંદર્ભે સંસદના શિયાળુ સત્રમાં વિશેષ કાયદો પસાર કરવામાં આવશે. આધાર અને યુપીઆઈની જેમ ડિજિટલ એડ્રેસ સીસ્ટમ પણ આગામી દિવસોમાં રોજિંદા જીવનનો ભાગ બનશે.ડિજિટલ એડ્રેસ સીસ્ટમમાં ડીઆઈજીઆઈપીઆઈએનની ભૂમિકા મહત્ત્વની છે.

ડિજિટલ પોસ્ટલ ઈન્ડેક્સ નંબર એટલે કે ડીઆઈજીઆઈપીઆઈએનને પોસ્ટલ કોડ્‌સ જેવા રાખવાના બદલે અલગ રીતે તૈયાર કરાશે. મેપના કો ઓર્ડિનેટ્‌સના આધારે ડીઆઈજીઆઈપીઆઈએન નક્કી થશે.

તેમાં ૧૦ કેરેક્ટરનો આલ્ફાન્યુમેરિક કોડ હશે અને તેનાથી દરેક મકાન, દુકાન કે બિલ્ડિંગની સચોટ પોઝિશન જાણી શકાશે. નાના ગામ, સ્લમ વિસ્તાર કે જંગલ અને પર્વીતય ક્ષેત્રોમાં ડીઆઈજીઆઈપીઆઈએન વિશેષ મદદરૂપ થશે, કારણ કે આવા સ્થળોએ સરનામુ શોધવાનું વધુ કઠિન હોય છે. ૧૦ કેરેક્ટરનો ડીઆઈજીઆઈપીઆઈએન દરેક સરનામાને યુનિક બનાવશે અને તેનાથી અંતરિયાળ વિસ્તારો સુધી પહોંચવાનું પણ સરળ બનશે.SS1MS