સોનાની બોડી, ચાંદીની છત, હાથીના દાંતનું સ્ટીયરિંગ

નવી દિલ્હી, આઝાદી સમયે ભારતમાં ૫૫૦થી વધારે દેશી રજવાડાઓ હતાં. બધાંની પાસે રાજા, મહારાજા, નવાબ અને નિઝામ હતાં. તેમના શોખ પણ અનોખા હતાં. હાથી, ઘોડા, પાલકી અને બગીથી મુસાફરી કરતા હતાં. ૧૮મી સદીનો અંતિમ દાયકો આવતા સુધીમાં મોટર ગાડીઓનું આગમન થયું.

વર્ષ ૧૮૯૨માં પટિયાલાના મહારાજાએ ભારતમાં પહેલી મોટર મંગાવી, જે ફ્રાંસીસી મોટર ડિ ડિયાન બૂતો હતી. ઈતિહાસકારો ડોમિનિક લાપિયર અને લેરી કોલિન્સે તેમના પુસ્તક ‘ફ્રીડમ એટ મિડનાઈટ’માં રાજાઓ અને સમ્રાટોની કાર વિશે વિગતવાર લખ્યું છે. તે લખે છે કે પટિયાલાના મહારાજાની કારનો નંબર ‘૦’ હતો.

આ ભારતની પ્રથમ મોટર કાર હતી અને જ્યારે પણ મહારાજા તેની સાથે ક્યાંક જતા ત્યારે તેને અર્પણ કરવા લોકોની કતાર લાગી જતી. ભારતના રાજાઓ અને સમ્રાટોને રોલ્સ રોયસ સૌથી વધુ પસંદ હતી અને તેઓ વિદેશથી વિવિધ આકાર અને કદની કાર મંગાવતા હતા.

કેટલાક રાજાની કારની છત બંધ હોય છે, જ્યારે અન્યમાં ખુલ્લી છત હોય છે. કેટલાકે સ્ટેશન વેગન અને ટ્રક પણ મંગાવ્યા. સૌથી અનોખી રોલ્સ રોયસ મોટર મહારાજા ભરતપુરની હતી. તે ખુલ્લી છતવાળી હતી. આ મોટરની બોડી ચાંદીની બનેલી હતી.

એવું કહેવાય છે કે તે કારના સિલ્વર સ્ટ્રક્ચરમાંથી રહસ્યમય તરંગો નીકળી રહ્યા હતા. મહારાજા પોતાના સમુદાયના અન્ય રાજાઓ અને સમ્રાટોને લગ્ન પ્રસંગે તેમની ખાસ મોટર ઉધાર આપતા હતા. મહારાજા ભરતપુરને શિકાર માટે ખાસ તૈયાર કરેલી રોલ્સ રોયસ પણ મળી હતી.

ડોમિનિક લેપિયર અને લેરી કોલિન્સ લખે છે કે જ્યારે યુવાન એ.ડી.સી. લોર્ડ લુઈસ માઉન્ટબેટન ભારત આવ્યા ત્યારે એક વખત ભરતપુરના મહારાજા તેમને એ જ મોટરકારમાં ચિતલનો શિકાર કરવા લઈ ગયા હતા. ભારતના ભાવિ વાઈસરોયે તે રાત્રે તેમની ડાયરીમાં લખ્યું હતું, “મોટર ખુલ્લા જંગલ વિસ્તારમાંથી આગળ વધી રહી હતી અને મોટા-મોટા પથ્થરો પર કૂદતી-ઉછળતી ચાલી રહી હતી, જેમ સમુદ્રી તોફાની લહેરો પર કોઈ નાવડી જઈ રહી હોય.

ભારતના રાજાઓ અને સમ્રાટોની માલિકીની તમામ મોટરોમાં સૌથી અદ્ભુત અલવરના મહારાજાની લંકાસ્ટર મોટર હતી. તેનું આખું શરીર અંદર અને બહાર સોનાથી ઢંકાયેલું હતું. ડ્રાઇવર પાસે હાથીદાંતનું સ્ટીયરિંગ વ્હીલ કોતરેલું હતું અને તે બ્રોકેડ સીટ પર બેઠો હતો.

ડ્રાઈવરની પાછળની મોટર રેસ્ટનો આકાર બરાબર એ ઘોડાગાડી જેવો હતો જેના પર ઈંગ્લેન્ડના રાજા રાજ્યાભિષેક માટે જતા હતા. કોણ જાણે તેના એન્જીનની કઈ કવોલિટી હતી કે આટલા ધમાકેદાર દેખાવ છતાં મોટર રસ્તા પર કલાકના ૭૦ માઇલની ઝડપે દોડતી હતી.SS1MS