અમદાવાદના ઐતિહાસિક હઠીસિંગના ડેરાનું જતન: ધાર્મિક તેમજ સાંસ્કૃતિક ધરોહરનું સંરક્ષણ

અમદાવાદ, 10 એપ્રિલ, 2025 અમદાવાદના હૃદય સમાન શહેરના મધ્યભાગમાં આવેલો હઠીસિંગનો ડેરો શહેરની ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક ધરોહરમાં મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. જૈન સમુદાય માટે અત્યંત મહત્વનું આ સ્થાપત્ય હવે શહેરના પ્રવાસન નકશામાં પણ આગવું સ્થાન મેળવી રહ્યું છે.

હઠીસિંગના ડેરાનું નિર્માણ 19મી સદીમાં થયું હતું અને તેનું વિશિષ્ટ સ્થાપત્ય અને કલાકૃતિઓ સદીઓથી શ્રદ્ધાળુઓ અને પ્રવાસીઓનું આકર્ષણનું કેન્દ્ર રહ્યા છે. આ ડેરો જૈન સમુદાયના ધાર્મિક રીતિ-રિવાજો અને પરંપરાઓનું જીવંત ઉદાહરણ છે.

“હઠીસિંગનો ડેરો માત્ર એક ધાર્મિક સ્થળ નથી, પરંતુ તે અમદાવાદના સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે,” એમ અમદાવાદ હેરિટેજ કમિટીના સભ્ય ડૉ. પ્રકાશ જૈને જણાવ્યું હતું. “અમે આ ઐતિહાસિક ધરોહરનું જતન કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ અને આવનારી પેઢીઓ માટે તેને સુરક્ષિત રાખવા માટે અનેક પગલાં લઈ રહ્યા છીએ.”

છેલ્લા બે વર્ષમાં, હઠીસિંગના ડેરાનું સંરક્ષણ અને નવીનીકરણનું કામ હાથ ધરવામાં આવ્યું છે. ગુજરાત સરકારે આ કાર્ય માટે રૂ. 5 કરોડનું ફંડ ફાળવ્યું છે, જેમાંથી ડેરાના જીર્ણોદ્ધાર માટે અત્યાર સુધીમાં અંદાજીત રૂ. 3 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે. આ નવીનીકરણ દરમિયાન મૂળ સ્થાપત્યની વિશેષતાઓ અને કલાકૃતિઓનું જતન કરવામાં આવ્યું છે.

હઠીસિંગના ડેરામાં આવેલ મંદિરમાં રોજ સવારે અને સાંજે આરતી થાય છે, અને અહીં વિશેષ ધાર્મિક પ્રસંગો પર મોટી સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓ એકત્રિત થાય છે. પર્યટન વિભાગના આંકડા અનુસાર, દર વર્ષે લગભગ અંદાજીત 50,000 પ્રવાસીઓ અને શ્રદ્ધાળુઓ આ સ્થળની મુલાકાત લે છે.

શૈક્ષણિક પહેલ તરીકે, હવે સ્થાનિક શાળાઓ અને કૉલેજોના વિદ્યાર્થીઓ માટે ડેરાની મુલાકાત દરમિયાન સ્થાપત્ય અને કલાના ઇતિહાસ વિશે માહિતી આપવામાં આવે છે. “અમારો ઉદ્દેશ યુવા પેઢીને આપણી સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વિરાસત સાથે જોડવાનો છે,” એમ અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના કલ્ચરલ અફેર્સ ડિપાર્ટમેન્ટના અધિકારી શ્રીમતી સોનલ પટેલે જણાવ્યું હતું.

આગામી મહિનામાં હઠીસિંગના ડેરા ખાતે “અમદાવાદની વિરાસત” નામનો વિશેષ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ યોજવામાં આવશે, જેમાં શહેરની વિવિધ કલાઓ અને પરંપરાઓનું પ્રદર્શન કરવામાં આવશે. આ કાર્યક્રમમાં પ્રખ્યાત કલાકારો અને સાંસ્કૃતિક વિશેષજ્ઞો ભાગ લેશે.

હઠીસિંગના ડેરાનું જતન અમદાવાદના સાંસ્કૃતિક વારસાને સુરક્ષિત રાખવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ પ્રયાસો દ્વારા, આવનારી પેઢીઓ પણ અમદાવાદ શહેરના સમૃદ્ધ ઇતિહાસ અને વિરાસતનો અનુભવ કરી શકશે.