ભારતને પાકિસ્તાન ઉશ્કેરશે તો તેને જડબાતોડ જવાબ મળશેઃ અમેરિકા

અમેરિકાના રિપોર્ટમાં દાવો-ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની કટોકટી ખાસ ચિંતાનો વિષય

(એજન્સી)નવી દિલ્હી, અમેરિકામાં જારી કરવામાં આવેલા ઈન્ટેલિજન્સ કોમ્યુનિટીના વાર્ષિક અહેવાલમાં વિશ્વના જાેખમો અંગેનું મૂલ્યાંકન રજૂ કરવામાં આવ્યું છે.

રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની કટોકટી ખાસ ચિંતાનો વિષય છે, કારણ કે બે પરમાણુ હથિયાર ધરાવતા દેશો વચ્ચે તણાવ વધવાનું જાેખમ છે. ભારત અને પાકિસ્તાને ૨૦૨૧ની શરૂઆતમાં નિયંત્રણ રેખા પર યુદ્ધવિરામ કરારનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

ત્યારબાદ તેમના સંબંધોમાં હાલની શાંતિને મજબૂત કરવા પણ ઇચ્છુક છે. જાે કે, ભારત વિરોધી આતંકવાદી જૂથોને સમર્થન આપવાનો પાકિસ્તાનનો લાંબો ઈતિહાસ છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ, એવી શક્યતા વધુ છે કે ભારત પાકિસ્તાનની કોઈપણ કથિત અથવા વાસ્તવિક ઉશ્કેરણીનો સૈન્ય બળ સાથે જવાબ આપશે.

વધેલા તણાવ અંગે દરેક પક્ષની ધારણા પણ સંઘર્ષનું જાેખમ વધારે છે. કાશ્મીરમાં હિંસક અશાંતિ કે ભારતમાં આતંકવાદી હુમલો સંભવિત ફ્લેશપોઈન્ટ છે. એ જ રીતે, ભારત અને ચીન દ્વિપક્ષીય સરહદી વાટાઘાટોમાં રોકાયેલા છે અને નિશ્ચિત સરહદ બિંદુઓ પર તણાવ ઓછો કરે છે,

પરંતુ ૨૦૨૦ માં સરહદ વિવાદને કારણે બંને દેશો વચ્ચેના ઘાતક સંઘર્ષને ધ્યાનમાં રાખીને, સંબંધો હાલના તબક્કે તણાવપૂર્ણ રહેશે. વિવાદિત સરહદ પર ભારત અને ચીન બંને દ્વારા લશ્કરી હાજરીમાં વધારો થવાથી બંને પરમાણુ શક્તિઓ વચ્ચે સશસ્ત્ર મુકાબલો થવાનું જાેખમ ઊભું થાય છે.

આમાં યુએસ નાગરિકો અને હિતો માટે સીધો ખતરો સામેલ હોઈ શકે છે. આ પરિસ્થિતિમાં અમેરિકન હસ્તક્ષેપની જરૂર છે. ભૂતકાળના સ્ટેન્ડઓફ્સે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પર વારંવાર નાના પાયે અથડામણો કોઈપણ સમયે મોટા તણાવમાં પરિણમી શકે છે.

અમેરિકા સાથે વ્યૂહાત્મક દુશ્મનાવટ માટે ચીન પરમાણુ શસ્ત્રો પર તેની સ્થિતિ બદલી રહ્યું છે. તેના નેતાઓને લાગે છે કે તેમની વર્તમાન ક્ષમતાઓ અપૂરતી છે. ચીનને ચિંતા છે કે દ્વિપક્ષીય તણાવ, યુએસ પરમાણુ હથિયારોના આધુનિકીકરણ અને પીએલએની વધતી જતી પરંપરાગત ક્ષમતાઓને કારણે યુએસ તરફથી પ્રથમ યુદ્ધની શક્યતા વધી ગઈ છે.

ચીનને એવી સમજૂતીઓમાં રસ નથી કે જે તેની યોજનાઓને મર્યાદિત કરે. તે જ સમયે, તે એવી વાતચીત માટે તૈયાર નથી જે અમેરિકા અથવા રશિયાના ફાયદામાં જાય. તેની પરમાણુ પ્રતિરોધક ક્ષમતામાં બેઇજિંગનો વધતો વિશ્વાસ પરંપરાગત સંઘર્ષોનું જાેખમ વધારે છે.

ચીન સેંકડો નવા ૈંઝ્રમ્સ્ સિલોઝ (આંતરખંડીય મિસાઇલો રાખવા માટેની જગ્યાઓ) બનાવી રહ્યું છે. ચીનની સરકાર વિશ્વ કક્ષાની સૈન્ય બનાવવાના તેના લક્ષ્યને આગળ ધપાવવાનું ચાલુ રાખશે. ચીનના પ્રયાસોમાં તેના સાર્વભૌમ પ્રદેશ તરીકે જે વિસ્તારોનો દાવો કરવામાં આવે છે

તેનો બચાવ કરવો, પ્રાદેશિક બાબતોમાં તેનું વર્ચસ્વ દર્શાવવું અને વૈશ્વિક મંચ પર સત્તાના પ્રદર્શન સાથે કથિત યુએસ સૈન્ય શ્રેષ્ઠતાને બદલવાનો સમાવેશ થાય છે. ચીન તેની સૈન્યની ક્ષમતામાં ઝડપથી વધારો કરી રહ્યું છે જ્યાં ઁન્છ અમેરિકા સાથે મોટા પાયે અને લાંબા સમય સુધી સંઘર્ષનો સામનો કરી શકે છે.

ચીન ડબલ્યુએમડી (વેપન્સ ઓફ માસ ડિસ્ટ્રક્શન) અને અદ્યતન પરંપરાગત શસ્ત્રો માટે તેની સ્થાનિક સંરક્ષણ ઉત્પાદન ક્ષમતામાં સતત વધારો કરી રહ્યું છે. ૨૦૨૭ સુધીમાં, ચીન તેની સેનાને એવી રીતે તૈયાર કરી રહ્યું છે કે તે ભવિષ્યની કોઈપણ ક્રોસ-સ્ટ્રેટ કટોકટી દરમિયાન યુએસના હસ્તક્ષેપને રોકી શકે.

રોકેટ ફોર્સની ટૂંકી, મધ્યમ અને મધ્યવર્તી-રેન્જની પરંપરાગત મિસાઇલો પહેલાથી જ આ પ્રદેશમાં યુએસ દળો અને સ્થળોને જાેખમમાં મૂકી શકે છે. જીબુટીમાં તેના હાલના સૈન્ય મથકને વિકસાવવા ઉપરાંત, ચીન કંબોડિયા, વિષુવવૃત્તીય ગિની અને યુએઈમાં સંભવિત સૈન્ય થાણાઓની શક્યતાઓ પણ શોધી રહ્યું છે.