ખરાબ હવામાન, વાદળો અને વરસાદ છતાં દિવસ અને રાત પૃથ્વીની સ્પષ્ટ તસવીરો લઈ શકશે આ સેટેલાઈટ

ઇસરો-નાસાનો સંયુક્ત નિસાર સેટેલાઇટ આજે લોન્ચ થશે

(એજન્સી)ચેન્નાઈ, વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં સશસ્ત્ર સંઘર્ષ ચાલી રહ્યો છે. વૈશ્વિક વ્યૂહાત્મક પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને દરેક નાના-મોટા દેશ પોતાની સંરક્ષણ પ્રણાલીને મજબૂત બનાવવામાં વ્યસ્ત છે. આ દરમિયાન ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન ઇસરો અને અમેરિકાની નાસાએ સંયુક્ત રીતે નિસાર ઉપગ્રહ વિકસાવ્યો છે, જેને ૩૦ જુલાઈ ૨૦૨૫ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવશે.

ઇસરોના અધ્યક્ષ અને અવકાશ વિભાગના સચિવ ડૉ. વી. નારાયણનના જણાવ્યા અનુસાર આ ઉપગ્રહને ભારતીય નિર્મિત જીએસએલવી-એફ૧૬ રોકેટ દ્વારા ૭૪૦ કિમીની ઊંચાઈએ ભ્રમણકક્ષામાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે અને તે અત્યાધુનિક રડાર ઇમેજિંગ ટેકનોલોજીથી સજ્જ છે. આ સેટેલાઇટ ખરાબ હવામાન, વાદળો અને વરસાદ છતાં દિવસ અને રાત પૃથ્વીની સ્પષ્ટ તસવીરો લઈ શકશે.

તેનો ઉપયોગ ભૂસ્ખલન, કુદરતી આફતો, અને આબોહવા પરિવર્તન પર નજર રાખવા માટે કરવામાં આવશે. ઈસરોના ચેરમેન ડૉ. વી. નારાયણને જણાવ્યું હતું કે આ ઉપગ્રહ માત્ર ભારત અને અમેરિકા માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વ માટે ઉપયોગી થશે. માનવ મિશનની તૈયારીઓ વિશે વાત કરતા નારાયણને કહ્યું કે આ વર્ષે ડિસેમ્બરમાં એક માનવરહિત મિશન લોન્ચ કરાશે.

NISAR ની ખાસિયતો

• વિશ્વનો પહેલો ડ્યુઅલ-બેન્ડ (L-બૅન્ડ અને S-બૅન્ડ) સિન્થેટિક એપરચર રડાર ધરાવતો ઉપગ્રહ

• 12 મીટર વ્યાસનું મેશ રડાર એન્ટેના, 9 મીટર બૂમ.

• દરેક 12 દિવસે દુનિયાની જમીન અને બરફવાળી સપાટીને સ્કેન કરશે.

• એક દિવસમાં લગભગ 80 ટેબી ડેટા ઉત્પન્ન કરશે, જે ક્લાઉડ પર ઉપલબ્ધ રહેશે

NISAR ના મુખ્ય લાભો

• કુદરતી અપાતકાલોના સંકેતો (ભૂકંપ, ભૂસ્ખલન, પૂર, જ્વાળામુખી) ઝડપથી શોધી ખ્યાલ આપવા સહાય કરશે.

• ખેડૂત અને કૃષિ વિભાગને પાક વ્યવસ્થાપન અને ફળદ્રુપતા મૂલ્યાંકન મામલે વધારો મળશે.

• જંગલો, પક્ષીઓના પ્રવાસી ક્ષેત્રો, પર્વતીય પ્રદેશો, આઈસશીટ અને ગ્લેશિયરોની દેખરેખ અને સંરક્ષણ સારી રીતે કરી શકાય

• જમીનમાં થતી ઘણી નાની-મોટી બદલાવને પણ ઓળખી શકાય ― જમીન નીચેની હલચલ, જમીનની ધસી જવાની શક્યતાઓ વગેરે

• ભારત માટે ખાસ: S-બૅન્ડનું નિયમિત ઓપરેશન ભારતીય ભૂ-ભાગ પર ― રણજમીનની ભેજ, જંગલની વનસ્પતિ, કૃષિ ક્ષેત્રના બદલાવ જેવી માહિતી ઝડપી મળે છે.

• આપત્તકાળીન સ્થિતિમાં માત્ર પાંચ કલાકમાં “ડેમેજ પ્રોક્સી મેપ્સ” ― વાતાવરણના નુકસાનના ક્ષેત્રો ઝડપથી નક્રો કરી શકાશે; રાહત કામગીરી માટે સરળતા

• ખુલ્લી ડેટા પોલિસિ: NISAR ની માહિતી તમામને મફત ઉપલબ્ધ કરાશે.

ઉપયોગ

• કૃષિ, વન, પાણી સંવર્ધન, કુદરતી આપત્તિ વ્યવસ્થાપન, સ્થાનિક-જિલ્લા વિકાસ, ભૂગર્ભ પાણી, માળખાકીય સલામતી ચકાસણી વગેરેдля દેશ અને વૈશ્વિક સ્તરે ઉપયોગી