વીમા પર GST ઘટતાં કંપનીઓ પ્રીમિયમ વધારીને આ નુકસાનની ભરપાઈ કરશેઃ કોટક રિસર્ચ રીપોર્ટ
સરકારનું આ પગલું જનતાને સસ્તા વીમાની લોલીપોપ આપીને મોંઘા પ્રીમિયમના રૂપમાં આંચકો આપી શકે છે.
કોટક ઇન્સ્ટિટ્યૂશનલ ઇક્વિટીઝ રિસર્ચના રિપોર્ટ મુજબ, આરોગ્ય વીમા પર જીએસટી નાબૂદ થવાથી ગ્રાહકોને લાભ થવાને બદલે પ્રીમિયમમાં ૩ થી ૫% વધારો સહન કરવો પડી શકે છે.
નવી દિલ્હી, જીએસટી કાઉન્સિલની ૫૬મી બેઠકમાં એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો. કાઉન્સિલે આરોગ્ય અને જીવન વીમા પોલિસી પર જીએસટી દર ૧૮% થી ઘટાડીને શૂન્ય કરવાનો નિર્ણય લીધો.
એટલે કે, હવે આરોગ્ય અને જીવન વીમા પર કોઈ જીએસટી લાગશે નહીં. આ મુક્તિ ૨૨ સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૫, એટલે કે નવરાત્રિના પહેલા દિવસથી અમલમાં આવશે. આ નિર્ણય પછી, સામાન્ય માન્યતા એવી હતી કે હવે વીમા પોલિસી લેવી સસ્તી થશે, કારણ કે ૧૮% ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં. પરંતુ એક નવા રિપોર્ટે આ આશા પર પાણી ફેરવી દીધું છે.
કોટક ઇન્સ્ટિટ્યૂશનલ ઇક્વિટીઝ રિસર્ચના રિપોર્ટ મુજબ, આરોગ્ય વીમા પર જીએસટી નાબૂદ થવાથી ગ્રાહકોને લાભ થવાને બદલે પ્રીમિયમમાં ૩ થી ૫% વધારો સહન કરવો પડી શકે છે. અત્યાર સુધી, વીમા કંપનીઓ એજન્ટોના કમિશન, જાહેરાત, પુનર્વીમા વગેરે જેવા તેમના ઓપરેશનલ ખર્ચ પર ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ (ITC) નો લાભ લેતી હતી.
પરંતુ GST નાબૂદ થતાં, આ કંપનીઓ હવે ITC નો દાવો કરી શકશે નહીં. આનાથી તેમનું ખર્ચ માળખું બગડશે, જેને સંતુલિત કરવા માટે તેઓ પોલિસી દરોમાં ૩-૫% વધારો કરી શકે છે. રિપોર્ટમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું છે કે કંપનીઓના માર્જિનને તટસ્થ રાખવા માટે આ વધારો જરૂરી હોઈ શકે છે. મતલબ કે, ગ્રાહકોને જે ટેક્સ રાહત આપવાની હતી તેનો સીધો લાભ વીમા કંપનીઓને બદલે તેમની પાસેથી વસૂલવામાં આવતા વધેલા પ્રીમિયમથી થશે.
રિપોર્ટમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે GST નાબૂદ થવાથી વીમા પોલિસીના કુલ ખર્ચમાં ૧૨-૧૫% નો ઘટાડો થઈ શકે છે. જોકે, આ ઘટાડો ગ્રાહકને સીધો અનુભવાશે નહીં, કારણ કે કંપનીઓ ITCના નુકસાનની ભરપાઈ કરવા માટે ટેરિફમાં ૩-૫% નો વધારો કરી શકે છે. આનાથી બજારમાં વીમાની માંગ થોડી વધી શકે તેવી શક્યતા ઊભી થાય છે, પરંતુ સામાન્ય ગ્રાહકને વાસ્તવિકતામાં ઓછા પ્રીમિયમનો લાભ ભાગ્યે જ મળશે.
વ્યક્તિગત વીમા પોલિસીઓને ૅમુક્ત સેવાઓૅ ગણવામાં આવશે, તેથી ઇન્વર્ટેડ ટેક્સ સ્ટ્રક્ચર (ITS) નો લાભ પણ તેમના પર ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં. આનો સીધો અર્થ એ છે કે વીમા કંપનીઓને જે કર માળખું મળશે તે તેમના પક્ષમાં નહીં હોય અને તેઓ પ્રીમિયમ વધારીને આ નુકસાનની ભરપાઈ કરશે. એકંદરે, આ નિર્ણય દેખાવમાં રાહત લાગે છે, પરંતુ જમીની અસર અલગ હશે.
નિષ્ણાતો માને છે કે સરકારનું આ પગલું જનતાને સસ્તા વીમાની લોલીપોપ આપીને મોંઘા પ્રીમિયમના રૂપમાં આંચકો આપી શકે છે. ખાસ કરીને જીએસટી દૂર કરવાથી જે કર રાહત મળશે તે સીધી ગ્રાહકના ખાતામાં નહીં જાય, બલ્કે કંપનીઓના ખર્ચમાં વધારાને કારણે, તેઓ તે રાહત પોતે જ ઉપાડશે.
