ભારત અને યુરોપિયન યુનિયન (EU) વચ્ચે મુક્ત વેપાર કરાર પર વાટાઘાટોએ ઝડપ પકડી
ભારતે ચોખા, ખાંડ અને ડેરી જેવા સંવેદનશીલ ઉત્પાદનોને સોદામાંથી બાકાત રાખ્યા છે, જ્યારે EU ઓટોમોબાઇલ્સ અને સ્પિરિટ માટે બજાર એક્સેસ ઇચ્છે છે.
નવી દિલ્હી, અમેરિકા ભારત પર ૫૦ ટકા ટેરિફ લાદવાથી થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. ભારત એવું પગલું ભરવા જઈ રહ્યું છે જે ટેરિફથી થયેલા તમામ નુકસાનની ભરપાઈ કરશે. જ્યારે આ કામ પૂર્ણ થશે, ત્યારે ભારતને કોઈપણ કર વગર ૧૩૫ અબજ ડોલરનો વેપાર કરવાની તક મળશે.
આ અંગેની વાતચીત પણ ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધી રહી છે અને એવું માનવામાં આવે છે કે આ વર્ષે લગભગ ૨ ડઝન દેશો સાથે કરમુક્ત વેપારનો માર્ગ ખુલશે. આ બાબત સાથે સંકળાયેલા સૂત્રો કહે છે કે ભારત અને યુરોપિયન યુનિયન આગામી એક મહિનામાં તેમના મહત્વાકાંક્ષી મુક્ત વેપાર કરાર (FTA) ને ટૂંક સમયમાં અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે બે રાઉન્ડની મહત્વપૂર્ણ વાતચીત કરશે.
આ સમય દરમિયાન, મૂળ નિયમો, બજાર એક્સેસ અને વાઇન અને ડેરી ઉત્પાદનો પર ડ્યુટીના ક્ષેત્રોમાં તફાવતોને ઉકેલવા માટે પ્રયાસો કરવામાં આવશે. જો આ અંગે સર્વસંમતિ બને છે, તો આ સોદો આ વર્ષે પૂર્ણ થવાની સંભાવના છે.
ભારત અને યુરોપિયન યુનિયન (EU) વચ્ચે મુક્ત વેપાર કરાર (FTA) પર વાટાઘાટો હવે વેગ પકડી રહી છે. આજથી નવી દિલ્હીમાં શરૂ થનારી ૧૩મા રાઉન્ડની વાટાઘાટોમાં, બંને પક્ષો ગંભીર મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. નોન-ટેરિફ અવરોધો, બજાર ઍક્સેસ અને સરકારી ખરીદી જેવા મુદ્દાઓ આ વખતે ચર્ચાનું કેન્દ્ર રહેશે. બંને પક્ષોનો ઉદ્દેશ આ વર્ષના અંત સુધીમાં આ કરારને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાનો છે, જેથી વૈશ્વિક વેપારમાં એક નવું ઉદાહરણ સ્થાપિત કરી શકાય.
આ કરાર માત્ર વેપારને વેગ આપશે નહીં પરંતુ બંને વચ્ચેના વ્યૂહાત્મક સંબંધોને પણ મજબૂત બનાવશે આ સાથે, ભારત અને EU ૨૦૨૬ ના પહેલા ક્વાર્ટરમાં યોજાનારી ભારત-EU સમિટની તૈયારીમાં વ્યસ્ત છે. આ સમિટમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો અને જાહેરાતો અપેક્ષિત છે.
નવી દિલ્હી અને બ્રસેલ્સમાં બંને પક્ષો વચ્ચે ઘણી બેઠકોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે, જે આ કરારને વધુ મજબૂત બનાવશે. ખાસ કરીને યુએસની ટેરિફ નીતિઓને કારણે થયેલી ઉથલપાથલે આ કરારને વધુ મહત્વપૂર્ણ બનાવ્યો છે. વાર્તાલાપના ૧૩મા અને ૧૪મા રાઉન્ડમાં ટેકનિકલ અવરોધો, સેનિટરી અને ફાયટોસેનિટરી મુદ્દાઓ, બજાર ઍક્સેસ, મૂળના નિયમો અને સરકારી ખરીદી જેવા મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે.
અત્યાર સુધીમાં, ૨૩ માંથી ૧૧ પ્રકરણો પર સંમતિ સધાઈ છે, જેમાં બૌદ્ધિક સંપદા, કસ્ટમ્સ, ડિજિટલ વેપાર અને છેતરપિંડી વિરોધી પગલાંનો સમાવેશ થાય છે. મૂડી ચળવળ પરનો બીજો પ્રકરણ ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ થવા જઈ રહ્યો છે. બંને પક્ષો યોગ્ય સંતુલન જાળવવા માટે જુલાઈમાં વિનિમય કરાયેલ સેવાઓ અને રોકાણ પરના પ્રસ્તાવો પર પણ કામ કરી રહ્યા છે
ભારતે ચોખા, ખાંડ અને ડેરી જેવા સંવેદનશીલ ઉત્પાદનોને સોદામાંથી બાકાત રાખ્યા છે, જ્યારે EU ઓટોમોબાઇલ્સ અને સ્પિરિટ માટે બજાર એક્સેસ ઇચ્છે છે. ઉપરાંત, અમેરિકાએ ઝીંગા જેવા દરિયાઈ ઉત્પાદનો પર ડ્યુટી બમણી કર્યા પછી, EU ભારતના જળચરઉછેર નિકાસને વધારવાનું વિચારી રહ્યું છે. ગયા વર્ષે, ભારતે US ને ડોલર ૨.૮ બિલિયનના ઝીંગા નિકાસ કર્યા હતા. ભારત અને ચ્શ્ વચ્ચે માત્ર વેપાર જ નહીં, પરંતુ વ્યૂહાત્મક સહયોગ પણ વધુ ગાઢ બની રહ્યો છે.
૧૭ સપ્ટેમ્બરના રોજ, EU વિદેશ અને સુરક્ષા નીતિના વડા કાજા કલ્લાસ ભારત સાથે એક નવી વ્યૂહાત્મક યોજના રજૂ કરશે. વર્ષના અંત સુધીમાં યુરોપિયન કાઉન્સિલની મંજૂરી મળવાની અપેક્ષા છે, જે ૨૦૨૬ સમિટમાં અમલમાં આવશે. આ ઉપરાંત, આતંકવાદ વિરોધી સહયોગ અને ભારત-ચ્શ્ વેપાર અને ટેકનોલોજી પરિષદ (TTC) ની બેઠકો પણ સંબંધોને નવી દિશા આપશે.
TTC કૃત્રિમ બુદ્ધિ, ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ અને સંરક્ષણ જેવા ક્ષેત્રોમાં સહયોગને પ્રોત્સાહન આપે છે. વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર ૯-૧૦ નવેમ્બરના રોજ બ્રસેલ્સમાં ઈન્ડો-પેસિફિક ફોરમમાં ભાગ લેશે, જે બંને પક્ષો વચ્ચે વ્યૂહાત્મક સંવાદને વધુ મજબૂત બનાવશે. યુરોપિયન યુનિયનના વેપાર કમિશનર મારોસ સેફકોવિક અને કૃષિ કમિશનર ક્રિસ્ટોફ હેન્સન પણ નવી દિલ્હીમાં કેન્દ્રીય મંત્રી પીયૂષ ગોયલને મળશે જેથી વાટાઘાટોને રાજકીય વેગ મળી શકે.
વૈશ્વિક વેપારમાં ઉથલપાથલ વચ્ચે, ભારત અને યુરોપિયન યુનિયન વચ્ચેનો આ કરાર જોખમ ઘટાડવા તરફ એક મોટું પગલું છે. યુએસ ટેરિફ નીતિઓએ વૈશ્વિક બજારોમાં અસ્થિરતા ઉભી કરી છે, જેના કારણે ભારત અને યુરોપિયન યુનિયન તેમના વેપાર સંબંધોને મજબૂત બનાવવા માંગે છે.
આ કરાર બંને પક્ષો વચ્ચે વેપાર વધારશે જ નહીં, પરંતુ નવી ટેકનોલોજી અને વ્યૂહાત્મક સહયોગ માટે પણ માર્ગ ખોલશે. આગામી મહિનાઓમાં ભારત અને યુરોપિયન યુનિયન વચ્ચે ઘણી ઉચ્ચ-સ્તરીય બેઠકો અને વાટાઘાટોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.
ઉદ્દેશ્ય ૨૦૨૬ સમિટમાં એક મજબૂત અને ભવિષ્યલક્ષી વ્યૂહરચના રજૂ કરવાનો છે. આ કરાર આર્થિક અને વ્યૂહાત્મક રીતે બંને પક્ષો માટે ગેમ-ચેન્જર સાબિત થઈ શકે છે.
