અમેરિકા-ભારત વેપાર વાટાઘાટોમાં ટ્રમ્પ ટીમની ત્રણ મુખ્ય શરતો કઈ

વોશિંગ્ટન/નવી દિલ્હી, અમેરિકામાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની સંભવિત આગામી ટીમ દ્વારા ભારત સાથેના વેપાર અને આર્થિક સંબંધો અંગેની તાજેતરની વાટાઘાટોમાં ત્રણ અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ અને ચાવીરૂપ શરતો રજૂ કરવામાં આવી છે, જેના કારણે બંને દેશો વચ્ચેના વેપાર સંબંધોમાં તણાવ વધ્યો છે. ટ્રમ્પની ટીમ તરફથી આ મુદ્દાઓ પર ભારત પાસેથી એક સ્પષ્ટ અને વિગતવાર કાર્યયોજના (રોડમેપ) માંગવામાં આવ્યો છે, જેના આધારે જ આગામી બેઠકનું આયોજન કરવામાં આવશે.

ટ્રમ્પ ટીમ દ્વારા મૂકવામાં આવેલી આ ત્રણ મુખ્ય શરતો નીચે મુજબ છે:

1. અમેરિકન કંપનીઓ માટે બજારની સરળ પહોંચ (Market Access)

અમેરિકાએ ભારતીય બજારોમાં અમેરિકન કંપનીઓ અને તેમના ઉત્પાદનોને વધુ સરળતાથી અને ઓછા નિયંત્રણો સાથે પ્રવેશ આપવા પર ભાર મૂક્યો છે. આ શરતનો હેતુ ભારતમાં વ્યવસાય કરવા માટેના નિયમોને હળવા બનાવીને અમેરિકન રોકાણ અને વેપારની તકો વધારવાનો છે.

2. વેપારની અસમતુલા દૂર કરવી (Trade Imbalance)

બીજી મહત્ત્વની શરત એ છે કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના વેપારની વર્તમાન અસમતુલાને સંતુલિત કરીને તેને વોશિંગ્ટનની તરફેણમાં લાવવી. હાલમાં ભારત વેપારમાં વધારાનો લાભ મેળવી રહ્યું છે. અમેરિકાની માંગ છે કે આ અસંતુલનને પક્ષમાં કરીને અમેરિકાના નિકાસકારોને વધુ ફાયદો થાય તેવી નીતિઓ અપનાવવામાં આવે.

3. રશિયન તેલની આયાત બંધ કરવા પર રોડમેપ (Cessation of Russian Oil Imports)

સૌથી કડક શરત એ છે કે ભારતે રશિયા પાસેથી તેલની આયાત તાત્કાલિક બંધ કરવી પડશે. આ સાથે, ભારતે આગામી પાંચ વર્ષ માટે અન્ય સ્રોતો પાસેથી તેલની ખરીદીનો એક વિગતવાર રોડમેપ રજૂ કરવો પડશે. આ શરત ભૌગોલિક-રાજકીય દૃષ્ટિકોણથી મહત્ત્વની છે અને તે ભારતના ઊર્જા સુરક્ષાના હિતો પર સીધી અસર કરે છે.

ટ્રમ્પ ટીમ દ્વારા આ શરતો પર ભારત પાસેથી એક સ્પષ્ટ અને વિગતવાર યોજનાની માંગણી કરવામાં આવી છે, જેથી આગામી ઉચ્ચ-સ્તરીય વેપાર બેઠકનો કાર્યક્રમ નક્કી કરી શકાય.

હાલમાં આ મામલે સત્તાવાર સરકારી વિગતો જાહેર કરવામાં આવી નથી અને સરકાર તરફથી આ અંગેની કોઈ પણ ટિપ્પણીની રાહ જોવાઈ રહી છે. જોકે, નિષ્ણાતો માને છે કે આ ત્રણ કડક શરતો, ખાસ કરીને રશિયન તેલ અંગેની માંગણી, ભારત-અમેરિકાના સંબંધોમાં એક મોટો પડકાર બની શકે છે અને તેનાથી હાલમાં બંને દેશોના દ્વિપક્ષીય વેપાર સંબંધોમાં તણાવમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. ભારત સરકાર આ માંગણીઓ પર કેવો પ્રતિભાવ આપે છે તેના પર આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયની નજર રહેશે.