અમેરિકા પાકિસ્તાનને જે ખતરનાક AMRAAM મિસાઈલ આપશે તેની ખાસીયતો જાણો

પાકિસ્તાન પર ટ્રમ્પ મહેરબાન: હવે ખતરનાક મિસાઈલ આપવા તૈયાર

પાકિસ્તાનને અમેરિકા તરફથી AIM-૧૨૦ ‘એડવાન્સ્ડ મીડિયમ-રેન્જ એર-ટુ-એર મિસાઈલ્સ’ મળવાની સંભાવના વધી ગઈ છે. અમેરિકાના યુદ્ધ મંત્રાલય દ્વારા તાજેતરમાં જાહેર કરાયેલા એક શસ્ત્ર કરારમાં AMRAAM મિસાઈલના ખરીદદારોમાં પાકિસ્તાનનું નામ પણ સામેલ છે.

આ કરારમાં બ્રિટન, પોલેન્ડ, જર્મની, ફિનલેન્ડ, ઓસ્ટ્રેલિયા, રોમાનિયા, કતાર, ઓમાન, કોરિયા, ગ્રીસ, સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ, પોર્ટુગલ, સિગાપોર, નેધરલેન્ડ, ચેક રિપબ્લિક, જાપાન, સ્લોવાકિયા, ડેનમાર્ક, કેનેડા, બેલ્જિયમ, બહેરીન, સાઉદી અરબ, ઈટાલી, નોર્વે, સ્પેન, કુવૈત, સ્વીડન, તાઇવાન, લિચુઆનિયા, ઈઝરાયેલ, બલ્ગેરિયા, હંગેરી અને તુર્કી સહિત ૩૦થી વધુ દેશોને વિદેશી સૈન્ય વેચાણનો સમાવેશ થાય છે.

જોકે, પાકિસ્તાનને કેટલી નવી AMRAAM મિસાઈલો આપવામાં આવશે તે અંગે હજી સ્પષ્ટતા નથી , પરંતુ પાકિસ્તાની વાયુસેનાના F-16 કાફલાને વધુ અત્યાધુનિક બનાવવાની ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ છે. સંરક્ષણ પ્રકાશન મુજબ, જે મિસાઈલ પાકિસ્તાનને મળવાની શક્યતા છે, તે AIM-120C8 છે, જે AIM-120Dનું નિકાસ સંસ્કરણ છે.

AMRAAM એ એક અત્યંત અદ્યતન અને શક્તિશાળી હવામાંથી હવામાં પ્રહાર કરતું મિસાઇલ છે, જેને અંગ્રેજીમાં Advanced Medium-Range Air-to-Air Missile કહેવામાં આવે છે.

આ મિસાઇલનું મુખ્ય કાર્ય લડાયક વિમાન (Fighter Jets) દ્વારા દુશ્મનના વિમાનોને લાંબા અંતરથી તબાહ કરવાનું છે.

મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ અને સમજૂતી:

૧. મધ્યમથી લાંબી રેન્જ (Medium to Long Range)

આ મિસાઇલ એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે કે તે વિઝ્યુઅલ રેન્જની બહારના (Beyond Visual Range – BVR) લક્ષ્યો પર પણ પ્રહાર કરી શકે છે. એટલે કે, વિમાનનો પાઇલટ દુશ્મનના વિમાનને જોયા વિના પણ તેના પર લોક કરીને ફાયર કરી શકે છે.

૨. ‘ફાયર એન્ડ ફર્ગેટ’ ક્ષમતા (‘Fire and Forget’ Capability)

આ AMRAAM મિસાઇલની સૌથી મહત્વની વિશેષતા છે.

• ફાયર એન્ડ ફર્ગેટ એટલે શું? એકવાર આ મિસાઇલને ટાર્ગેટ પર લોક કરીને છોડવામાં આવે, પછી મિસાઇલ પોતે જ તેના લક્ષ્ય સુધી પહોંચી જાય છે.
• આનો અર્થ એ છે કે લડાયક વિમાનને મિસાઇલ લક્ષ્ય સુધી પહોંચે ત્યાં સુધી તેને માર્ગદર્શન આપવાની (Guide કરવાની) જરૂર રહેતી નથી. પાઇલટ મિસાઇલ છોડીને તરત જ યુદ્ધના ક્ષેત્રમાંથી ખસી શકે છે અથવા અન્ય લક્ષ્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે છે.

૩. ગાઇડન્સ સિસ્ટમ (માર્ગદર્શન પ્રણાલી)

AMRAAM બે તબક્કામાં માર્ગદર્શનનો ઉપયોગ કરે છે:

1. ઇનર્શિયલ નેવિગેશન સિસ્ટમ (INS): શરૂઆતમાં, મિસાઇલ INS નો ઉપયોગ કરીને લક્ષ્ય તરફ પ્રયાણ કરે છે.
2. એક્ટિવ રડાર હોમિંગ (Active Radar Homing): જ્યારે મિસાઇલ લક્ષ્યની નજીક પહોંચે છે, ત્યારે તે પોતાનું નાનું રડાર ચાલુ કરે છે. આ રડાર લક્ષ્યને શોધીને તેને ટ્રેક કરે છે અને અંતિમ સેકન્ડોમાં મિસાઇલને સીધું ટાર્ગેટ તરફ લઈ જાય છે.

૪. ઉપયોગ (Usage)

AMRAAM વિશ્વના ઘણા દેશોની વાયુસેના દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાય છે, જેમાં મુખ્યત્વે અમેરિકન બનાવટના ફાઇટર પ્લેન જેવા કે F-16, F-15, F/A-18 અને F-22 માં તેને ફીટ કરવામાં આવે છે. પાકિસ્તાનના F-16 કાફલામાં પણ આ મિસાઇલનો ઉપયોગ થાય છે.

૫. વિવિધ વર્ઝન (Versions)

AMRAAM ના વિવિધ વર્ઝન વિકસાવવામાં આવ્યા છે, જેમ કે:

• AIM-120C: આ એક લોકપ્રિય વર્ઝન છે, જે પાકિસ્તાનને પણ આપવામાં આવતું હોય છે.
• AIM-120D: આ વર્ઝન સૌથી આધુનિક છે, જેની રેન્જ ઘણી વધારે છે અને નેવિગેશન સિસ્ટમ પણ વધુ સારી છે.