મને કયા પ્રકારનું કેન્સર છે, શું મને સર્જરી પછી સારવારની જરૂર છે, ફરીથી થવાનું જોખમ શું છે ?
વહેલાસર સ્તન કેન્સર નિદાન બાદ તમારા ડૉક્ટરને પૂછવાના પ્રશ્નો
આ સ્તન કેન્સર જાગૃત્તિ મહિનામાં આપણને વહેલાસર નિદાનની અગત્યતા, સુમાહિતગાર વાતચીત અને સ્તન કેન્સર સામે સક્રિય સંભાળની અગત્યતાની યાદ આવે છે. એવી મહિલાઓ કે વહેલાસર સ્તન કેન્સર નિદાન કરાવે છે, ત્યારે દરેક પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે અને પ્રત્યેક નિર્ણય તેમની આગળની યાત્રાને નિર્ધારિત કરે છે.
38 વર્ષની સુરેખાની દુનિયા અચાનક સ્થગિત થઇ ગઇ ત્યારે કટોકટ સમય, પારીવારિક ભોજન અને સપ્તાહની યોજનાઓ વચ્ચે અટવાયેલી હતી. તેણીના ડૉક્ટરનો ફોનને કારણે તેણે વિચાર્યુ ન હોય તેવુ વહેલાસર સ્તન કેન્સરનું નિદાન થયું હોવાનું જાણ્યું હતું. તેણી એક એવી ટ્રેડમિલ પર પગ મૂકી રહી છે અને ગાંઠનું કદ, લસિકા ગાંઠો, કીમોથેરાપી, રેડિયેશનને નિયંત્રિત કરી શકતી નથી તેવુ અનુભવ્યુ હતું. તેણીનું મન તેના ભવિષ્ય, તેના પરિવાર અને તે મુસાફરી વિશે પ્રશ્નોથી ભરેલું હતું જે તેણે ક્યારેય આયોજન કર્યું ન હતું.
આ ક્ષણોમાં ખોવાયેલા અને દબાણ હેઠળ અનુભવવાનું સરળ છે. પરંતુ, સુરેખા જેવા દર્દીઓ માટે, જેમને સ્તન કેન્સરનું પ્રારંભિક નિદાન થયું છે, ત્યારે આરોગ્યસંભાળ ટીમ સાથેની પ્રથમ કેટલીક મુલાકાતો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ વાતચીતો સારવાર યોજનાની રૂપરેખા આપવા કરતાં વધુ કરે છે. તેઓ સમગ્ર પ્રવાસ માટેનો ટોન સેટ કરે છે. રોગને સમજવાથી, પુનરાવૃત્તિના જોખમને સમજવાથી, સારવારના વિકલ્પોની શોધ કરવાથી લઈને આડઅસરોનું સંચાલન કેવી રીતે કરવું અને જીવનની ગુણવત્તા જાળવી રાખવી તે શીખવા સુધી, આ વાતચીતો દર્દીઓને નિયંત્રણ મેળવવા માટે યોગ્ય સાધનો સાથે મદદ કરે છે.
અમદાવાદની HCG આસ્થા કેન્સર સેન્ટર,મેડિકલ ઓન્કોલોજી વિભાગના સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ ડૉ. માનસી શાહ જણાવે છે કે “પ્રારંભિક સ્તન કેન્સરનું નિદાન મેળવવું એ એક ભારે અનુભવ હોઈ શકે છે, જે અજાણ્યા તબીબી શબ્દો અને જટિલ નિર્ણયોથી ભરેલો હોય છે. Dr. Mansi Shah, Senior Consultant, Medical Oncology Department, HCG Astha Cancer Center, Ahmedabad
જો કે, મારો રોગ કયા તબક્કામાં છે, શું તે સાજી થઈ શકે છે, મને કયા પ્રકારનું કેન્સર છે, શું મને સર્જરી પછી સારવારની જરૂર છે, પુનરાવૃત્તિનું જોખમ શું છે, પુનરાવૃત્તિના મારા જોખમોને ઘટાડવા માટે હું શું કરી શકું છું, જેવા યોગ્ય પ્રશ્નો પૂછવાથી દર્દીઓને તેમની સારવાર પસંદગીઓ વિશે સ્પષ્ટતા મળે છે. વધુ સારા પરિણામો અને દર્દીના આત્મવિશ્વાસ માટે નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં જાણકાર અને સામેલ થવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.”
અહીં કેટલાક પ્રશ્નો છે જે દરેક નવા નિદાન થયેલા સ્તન કેન્સરના દર્દીએ તેમના ઓન્કોલોજિસ્ટને પૂછવા જોઈએ:
- સ્તન કેન્સરનું પ્રારંભિક સ્વરૂપ શું છે અને મારા નિદાનનો અર્થ શું છે?
તમારા નિદાનને સમજવું એ તમારી સંભાળને નિયંત્રિત કરવા માટેનું પ્રથમ અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. પ્રારંભિક સ્તન કેન્સર (eBc) નો અર્થ સામાન્ય રીતે સ્ટેજ 0, 1, 2 અથવા 3 થાય છે, જ્યારે કેન્સરનો ગઠ્ઠો સ્તન અથવા નજીકના લસિકા ગાંઠોમાં જોવા મળે છે અને શરીરના અન્ય ભાગોમાં ફેલાયો નથી. તમારા ડૉક્ટરને તમારા નિદાન, જેમ કે ગાંઠનું કદ, હોર્મોન રીસેપ્ટર સ્થિતિ અને HER2 સ્થિતિ સમજાવવા માટે કહીને, તમને તમારા શરીરમાં શું થઈ રહ્યું છે તેનું સ્પષ્ટ ચિત્ર મળશે. આ માહિતી તમારી સારવારને માર્ગદર્શન આપશે અને આગળ વધતાં તમને વધુ માહિતગાર અનુભવવામાં મદદ કરશે.
મારા પુનરાવર્તનનું જોખમ શું છે?
મોટાભાગના દર્દીઓ માટે સૌથી મોટી ચિંતાઓમાંની એક સારવાર પછી કેન્સર પાછા આવવાનું જોખમ છે. eBc ધરાવતા દરેક વ્યક્તિમાં નિદાન સમયે ઉંમર, ગાંઠનું કદ, કેન્સર ધરાવતા લસિકા ગાંઠોની સંખ્યા, જનીનોમાં પરિવર્તન અથવા કેન્સરનું કારણ બની શકે તેવા જનીનોની અસામાન્ય પ્રવૃત્તિ સહિત અનેક પરિબળોના આધારે પુનરાવર્તનનું જોખમ અલગ અલગ હોય છે. ક્યારેક, પુનરાવર્તનનું જોખમ 50% જેટલું ઊંચું રહે છે. તમારા પુનરાવૃત્તિના જોખમને જાણીને, તમે તમારી સંભાળ ટીમ સાથે કામ કરીને આ જોખમ ઘટાડતી અદ્યતન ઉપચાર પસંદ કરી શકો છો અને લાંબા ગાળાની દેખરેખ યોજના સ્થાપિત કરી શકો છો.
મારા સારવારના વિકલ્પો મારા જીવનની ગુણવત્તાને કેવી રીતે અસર કરશે?
પ્રારંભિક સ્તન કેન્સરની સારવાર ઘણા સ્વરૂપોમાં આવે છે – સર્જરી, રેડિયેશન, કીમોથેરાપી, હોર્મોનલ થેરાપી, અથવા લક્ષિત ઉપચાર. આ દરેક દર્દીઓને અલગ રીતે અસર કરે છે. જ્યારે આ સારવારો પુનરાવૃત્તિના જોખમને રોકવાનો હેતુ ધરાવે છે, ત્યારે આજે અદ્યતન ઉપચારો આડઅસરો ઘટાડીને જીવનની ગુણવત્તા જાળવવામાં મદદ કરવા માટે પણ રચાયેલ છે. તમારા રોજિંદા જીવન, જવાબદારી અને વ્યક્તિગત ધ્યેયો સાથે કઈ સારવારો સુસંગત છે તેની ચર્ચા કરવાથી, તમે તમારી જાતને માનસિક રીતે તૈયાર કરી શકો છો અને તમારા માટે શ્રેષ્ઠ સારવાર વિકલ્પ પસંદ કરી શકો છો જે બદલામાં તમને તમારા જીવનની ગુણવત્તા જાળવવામાં મદદ કરે છે.
મારી સારવાર દરમિયાન હું કઈ આડઅસરોની અપેક્ષા રાખી શકું છું અને હું તેનું સંચાલન કેવી રીતે કરી શકું છું?
દરેક સારવાર સંભવિત આડઅસરો સાથે આવે છે જે તમારા જીવનના વિવિધ પાસાઓને અસર કરી શકે છે. ઝાડા, થાક, પીડા જેવી સામાન્ય સમસ્યાઓ તમારા જીવનની એકંદર ગુણવત્તાને પ્રભાવિત કરી શકે છે. તમારા ડૉક્ટર સાથે સંભવિત આડઅસરોની ચર્ચા કરવાથી તમને આગળ શું છે તે માટે તૈયારી કરવામાં અને અદ્યતન ઉપચાર જેવા માર્ગો શોધવામાં મદદ મળે છે, જે આ આડઅસરો ઘટાડવા માટે રચાયેલ છે. તમારા લક્ષણો પર નજર રાખવાથી અને તમારી સંભાળ ટીમ સાથે ખુલ્લેઆમ વાતચીત કરવાથી સારવાર દરમિયાન શક્ય તેટલું આરામદાયક લાગે તે માટે ગોઠવણો કરવામાં આવે છે તેની ખાતરી કરી શકાય છે.
5. શું મારે જીવનશૈલીમાં કોઈ ફેરફાર કરવા જોઈએ?
આહાર, કસરત અને તણાવ વ્યવસ્થાપન જેવા જીવનશૈલીના પરિબળો તમારા એકંદર સુખાકારીમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ધૂમ્રપાન છોડવું, દારૂ મર્યાદિત કરવો, ફળો અને શાકભાજીથી ભરપૂર સંતુલિત આહાર લેવો, નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં ભાગ લેવો અને યોગ અથવા ધ્યાન જેવી માઇન્ડફુલનેસ ટેકનોલોજીનો અભ્યાસ કરવો એ બધા તમારા સ્વાસ્થ્ય પર હકારાત્મક અસર કરી શકે છે. તમારા નિદાન માટે વિશિષ્ટ સલાહ માટે તમારા ડૉક્ટરને પૂછવાથી તમને અસરકારક ફેરફારો કરવામાં મદદ મળી શકે છે.
- સારવાર સમાપ્ત થયા પછી મારા સ્વાસ્થ્યનું નિરીક્ષણ કેવી રીતે કરવામાં આવશે?
કોઈપણ સંભવિત પુનરાવૃત્તિથી બચવા માટે સતત દેખરેખ રાખવી એ એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. તમારી સંભાળ ટીમ ફોલો-અપ એપોઇન્ટમેન્ટ, PET, CT, USG, વગેરે જેવા ઇમેજિંગ પરીક્ષણો અને સંભવતઃ રક્ત પરીક્ષણો અથવા સ્કેન માટે શેડ્યૂલની ભલામણ કરી શકે છે જે તમારા વ્યક્તિગત જોખમને આધારે હોઈ શકે છે. શું અપેક્ષા રાખવી તે જાણવાથી તમને સારવાર પછીના જીવન વિશે વધુ આત્મવિશ્વાસ અનુભવવામાં મદદ મળી શકે છે અને ખાતરી કરી શકાય છે કે તમે તમારી સંભાળમાં સક્રિય રહો છો.
વિચારપૂર્ણ, જાણકાર પ્રશ્નો પૂછવા એ દર્દી તરીકે તમારી પાસે સૌથી શક્તિશાળી સાધનોમાંનું એક છે. તે તમને તમારા નિદાનને સમજવામાં, આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ સારવારના નિર્ણયો લેવામાં અને તમારી સંભાળ ટીમ સાથે ભાગીદારી બનાવવામાં મદદ કરે છે. ભલે તમે પુનરાવૃત્તિના જોખમો વિશે શીખી રહ્યા હોવ, અદ્યતન સારવારોની શોધ કરી રહ્યા હોવ,
અથવા તમારા સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપવા માટે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરી રહ્યા હોવ, દરેક પ્રશ્ન તમને તમારી મુસાફરીનો હવાલો સંભાળવા અને તમારા જીવનની ગુણવત્તા જાળવવાની નજીક લાવે છે. વિચારપૂર્ણ, જાણકાર પ્રશ્નો પૂછવા એ દર્દી તરીકે તમારી પાસે સૌથી શક્તિશાળી સાધનોમાંનું એક છે. તે તમને તમારા નિદાનને સમજવામાં, આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ સારવારના નિર્ણયો લેવામાં અને તમારી સંભાળ ટીમ સાથે ભાગીદારી બનાવવામાં મદદ કરે છે.
ભલે તમે પુનરાવૃત્તિના જોખમો વિશે શીખી રહ્યા હોવ, અદ્યતન સારવારોની શોધ કરી રહ્યા હોવ, અથવા તમારા સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપવા માટે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરી રહ્યા હોવ, દરેક પ્રશ્ન તમને તમારી મુસાફરીનો હવાલો સંભાળવા અને તમારા જીવનની ગુણવત્તા જાળવવાની નજીક લાવે છે.
