ભારતનો ‘બાહુબલી’ લોન્ચ થતાં ડિજિટલ કનેક્ટિવિટી અને બ્રોડકાસ્ટિંગ સેવાઓમાં સુધારો થશે

નૌસેનાની વધશે તાકાત, ભારતમાં ડિજિટલ કનેક્ટિવિટીમાં વધારો થશે-ભારતનો સૌથી મોટો કમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ ‘બાહુબલી’ લોન્ચ

નવી દિલ્હી, ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ આૅર્ગેનાઇઝેશન (ઇસરો) દ્વારા ભારતની સૌથી મોટો કમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ ઝ્રસ્જી-૦૩ સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યો. આ સેટેલાઈટ નૌસેનાનો અત્યાર સુધીનો સૌથી અદ્યતન સેટેલાઇટ છે. આ સેટેલાઇટને ન્ફસ્૩ રોકેટની મદદથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યો છે. આ સેટેલાઇટથી ભારતની ડિજિટલ કનેક્ટિવિટી અને સમુદ્ર વિસ્તાર પરની દેખરેખ રાખવાની ક્ષમતા મજબૂત થશે.

India launched its heaviest communication satellite CMS‑03 weighing 4,410kgs on @isro’s powerful LVM3‑M5 rocket, popularly called as “Bahubali” to the Geosynchronous Transfer Orbit.

ભારતનો સૌથી મોટો કમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ CMS-03 (GSAT-7R), જેને ‘બાહુબલી’ રોકેટ (LVM3-M5) દ્વારા સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યો છે, તેના મુખ્ય ફાયદાઓ નીચે મુજબ છે:

🚢 ભારતીય નૌકાદળ (Indian Navy) માટે મુખ્ય લાભો:

• સુરક્ષિત અને અવિરત સંચાર:
  • આ સેટેલાઇટ નૌકાદળના જહાજો, સબમરીન, વિમાનો અને દરિયાકાંઠાના કેન્દ્રો વચ્ચે સતત અને સુરક્ષિત સંચાર પ્રદાન કરશે.
  • તે વોઇસ, ડેટા અને વિડિયો લિંક્સ માટે ઉચ્ચ ક્ષમતાવાળી બેન્ડવિડ્થ પૂરી પાડશે, જે નેવીના ઓપરેશન્સ માટે નિર્ણાયક છે.
• હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્ર (IOR) માં મજબૂતી:
  • તે હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં નૌકાદળની ટેલિકમ્યુનિકેશન કવરેજ માં નોંધપાત્ર વધારો કરશે, જેનાથી ભારતની દરિયાઈ સુરક્ષા અને દેખરેખની ક્ષમતા વધુ મજબૂત બનશે.
• અદ્યતન સર્વેલન્સ (નિરીક્ષણ):
  • આ સેટેલાઇટ નેવીની અવકાશ-આધારિત નિરીક્ષણ અને દરિયાઈ વિસ્તારમાં દેખરેખ રાખવાની ક્ષમતાને વધુ અદ્યતન બનાવશે.

🛰️ દેશની સંચાર ક્ષમતા અને આત્મનિર્ભરતા:

• ડિજિટલ કનેક્ટિવિટીમાં સુધારો:
  • તે ભારતીય ભૂમિભાગ અને તેની આસપાસના વિશાળ મહાસાગરીય ક્ષેત્ર પર સંચાર સેવાઓ પૂરી પાડશે.
  • તેનાથી દૂરના વિસ્તારોમાં પણ ડિજિટલ કનેક્ટિવિટી અને બ્રોડકાસ્ટિંગ સેવાઓમાં સુધારો થશે.
• સ્વદેશી ટેકનોલોજીનું પ્રતીક:
  • આ સેટેલાઇટ સંપૂર્ણપણે સ્વદેશી (Indigenous) છે, જે ભારતીય નૌકાદળની જરૂરિયાતો માટે ખાસ ડિઝાઇન કરાયેલ છે.
  • તે ભારતના ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ અભિયાનનું એક મોટું ઉદાહરણ છે.
• આંતરરાષ્ટ્રીય નિર્ભરતામાં ઘટાડો:
  • CMS-03 એ ભારતીય જમીન પરથી GTO માં લોન્ચ કરાયેલો અત્યાર સુધીનો સૌથી ભારે સંચાર ઉપગ્રહ છે.
  • આ સફળતા ભારે ઉપગ્રહોના લોન્ચિંગ માટે વિદેશી લોન્ચ સેવાઓ પરની ભારતની નિર્ભરતા ઘટાડે છે અને ખર્ચમાં બચત કરે છે.

ઝ્રસ્જી-૦૩ એક કમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ છે. આ એક મલ્ટીબેન્ડ કમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ છે જેની મદદથી ભારતના દરેક ખૂણામાં એની સર્વિસને પહોંચાડી શકાશે. આ સેટેલાઇટનું વજન અંદાજે ૪૪૦૦ કિલોગ્રામ છે. ભારતની જમીન પરથી લોન્ચ કરવામાં આવેલી આ અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી અને વજનદાર સેટેલાઇટ છે જેને જીયોસિન્ક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓરબિટમાં મોકલવામાં આવી રહી છે. આ ઍડ્‌વાન્સ સેટેલાઇટને ખાસ ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. એનાથી ભારતના દરેક ખૂણા અને દરિયામાં એની સર્વિસ પહોંચાડવામાં આવશે.
ઝ્રસ્જી-૦૩ સેટેલાઇટ દ્વારા ભારતમાં ડિજિટલ કનેક્ટિવિટીમાં ખૂબ જ વધારો કરવામાં આવી રહ્યો છે. એના દ્વારા સિવિલ, સ્ટ્રેટેજિક અને મેરિટાઇમ જેવા દરેક ક્ષેત્રમાં એનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. એક વાર આ સેટેલાઇટ કામ કરતું શરુ થશે ત્યાર બાદ ભારતની કમ્યુનિકેશન ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વધુ શક્તિશાળી બનશે. એના દ્વારા ભારતના નાના-નાના ગામડાઓમાં પણ સર્વિસ પહોંચાડી દેવામાં આવશે. આ મિશન દ્વારા ન્ફસ્૩ રોકેટ કેવી રીતે કામ આવી શકે એ વિશે પણ જાણવા મળી રહ્યું છે. આ રોકેટ હવે કમર્શિયલ સેટેલાઇટ લોન્ચર પણ બની શકે છે.
૨૦૨૩ની જુલાઈમાં ચંદ્રયાન ૩ની સફળતા બાદ ન્ફસ્૩ ખૂબ જ ચર્ચામાં રહ્યું હતું. ચંદ્રયાન ૩ના લોન્ચ માટે આ રોકેટનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. ચંદ્રની સાઉથ પોલમાં જનાર ભારત પહેલો દેશ બન્યું હતું. એ માટે ન્ફસ્૩એ ખૂબ જ મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.