૭૮ વર્ષીય શેખ હસીના, ગૃહમંત્રી, પોલીસ મહાનિરીક્ષક GenZ આંદોલન સમયે હિંસક કાર્યવાહી બદલ ગુનેગાર
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (યુએન) ના અહેવાલ મુજબ, આ આંદોલન દરમિયાન લગભગ ૧૪૦૦ લોકો માર્યા ગયા હતા.
ઢાકા: બાંગ્લાદેશના રાજકારણમાં ભૂકંપ સર્જતા એક ઐતિહાસિક ચુકાદામાં, દેશના પૂર્વ વડાપ્રધાન શેખ હસીનાને ઢાકા સ્થિત એક વિશેષ અદાલતે ફાંસીની સજા ફટકારી છે. ૭૮ વર્ષીય શેખ હસીના, જેઓ ઓગસ્ટ ૨૦૨૪માં વ્યાપક વિદ્યાર્થી આંદોલન બાદ સત્તા છોડીને ભારત દેશનિકાલમાં છે, તેમને તેમની ગેરહાજરીમાં આ સજા સંભળાવવામાં આવી છે. Former Bangladesh PM Sheikh Hasina a death sentence
આ કેસ જુલાઈ-ઓગસ્ટ ૨૦૨૪ માં થયેલા ‘જુલાઈ વિદ્રોહ’ નામના વિદ્યાર્થી આંદોલન દરમિયાન થયેલી હિંસક કાર્યવાહી અને સેંકડો લોકોના મૃત્યુ સાથે સંબંધિત છે. બાંગ્લાદેશની ઈન્ટરનેશનલ ક્રાઈમ્સ ટ્રિબ્યુનલ (આઈસીટી) એ શેખ હસીનાને ‘માનવતા વિરુદ્ધના ગુનાઓ’ માટે દોષિત ઠેરવ્યા છે. ટ્રિબ્યુનલે હસીનાની સાથે તત્કાલીન ગૃહમંત્રી અસદુઝ્ઝમાન ખાનને પણ આ જ ગુનામાં મોતની સજા સંભળાવી છે.
આ જ કેસમાં ત્રીજા મુખ્ય આરોપી, તત્કાલીન પોલીસ મહાનિરીક્ષક (આઈજીપી) ચૌધરી અબ્દુલ્લા અલ-મામુન, સરકારી સાક્ષી બન્યા હતા અને તેમણે ગુનો કબૂલ કર્યો હતો. આ કારણે ટ્રિબ્યુનલે તેમને પાંચ વર્ષની જેલની સજા ફટકારી છે. ચુકાદાની મુખ્ય વિગતો અને આરોપો અદાલતે ચુકાદો આપતી વખતે જે મુખ્ય મુદ્દાઓ નોંધ્યા તે નીચે મુજબ છે જ્જ અદાલત : આ ચુકાદો બાંગ્લાદેશની ઈન્ટરનેશનલ ક્રાઈમ્સ ટ્રિબ્યુનલ (આઈસીટી) દ્વારા આપવામાં આવ્યો છે.
જ્જ મુખ્ય આરોપ : શેખ હસીના અને તેમના સાથીઓ પર જુલાઈ-ઓગસ્ટ ૨૦૨૪ ના આંદોલન દરમિયાન પ્રદર્શનકારીઓ પર જીવલેણ બળપ્રયોગ કરવાનો, ગોળીબારનો આદેશ આપવાનો અને સેંકડો લોકોની હત્યા કરાવવાનો આરોપ હતો. ટ્રિબ્યુનલે આ કૃત્યોને ‘માનવતા વિરુદ્ધના ગુના’ તરીકે ગણાવ્યા છે.
મુખ્ય મુદ્દાઓ 📝
- ચુકાદો: ઢાકાની ઇન્ટરનેશનલ ક્રાઇમ્સ ટ્રિબ્યુનલ (ICT) એ પૂર્વ વડાપ્રધાન શેખ હસીના અને પૂર્વ ગૃહમંત્રી અસદુઝ્ઝમાન ખાનને માનવતા વિરુદ્ધના ગુનાઓ માટે ફાંસીની સજા ફટકારી.
- આંદોલન: આ કેસ જુલાઈ-ઓગસ્ટ 2024ના વિદ્યાર્થી આંદોલન (“જુલાઈ વિદ્રોહ”) સાથે જોડાયેલો છે, જેમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રના અહેવાલ મુજબ લગભગ 1400 લોકોના મોત થયા હતા.
- આરોપો: પ્રદર્શનકારીઓ પર જીવલેણ બળપ્રયોગ, ગોળીબારના આદેશ અને હત્યાઓ કરાવવાના આરોપો.
- અન્ય દોષિત: તત્કાલીન પોલીસ મહાનિરીક્ષક ચૌધરી અબ્દુલ્લા અલ-મામુન ગુનો કબૂલ કરીને સરકારી સાક્ષી બન્યા, તેમને 5 વર્ષની જેલની સજા.
- ટ્રાયલ: હસીના અને ખાન બંને દેશનિકાલમાં હોવાથી કેસ ગેરહાજરીમાં (in absentia) ચલાવવામાં આવ્યો.
- પ્રતિક્રિયા:
- બાંગ્લાદેશમાં હાઈ એલર્ટ, સુરક્ષા કડક.
- અવામી લીગ દ્વારા વિરોધ પ્રદર્શનની આશંકા.
- શેખ હસીનાએ ભારતમાં શરણ લઈ ચુકાદાને પક્ષપાતી અને રાજકીય રીતે પ્રેરિત ગણાવ્યો, ટ્રિબ્યુનલને “કંગારૂ કોર્ટ” કહીને નિંદા કરી.
બાંગ્લાદેશમાં હાઈ એલર્ટ, હસીનાએ કહ્યું- ચુકાદો પક્ષપાતી આ ચુકાદાના પગલે બાંગ્લાદેશની રાજધાની ઢાકા સહિત સમગ્ર દેશમાં સુરક્ષા વ્યવસ્થા અત્યંત કડક કરી દેવામાં આવી છે. હસીનાની પાર્ટી અવામી લીગ દ્વારા વિરોધ પ્રદર્શનની આશંકાએ ઠેરઠેર સેના, પોલીસ અને અર્ધલશ્કરી દળોને તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે.
અગાઉ, હિંસા અને આગચંપી કરનારા તત્વોને ઙ્દેખો ત્યાં ઠાર મારવાના (શૂટ-એટ-સાઇટ) ના આદેશો પણ જારી કરવામાં આવ્યા હતા. બીજી તરફ, ભારતમાં શરણ લઈ રહેલા શેખ હસીનાએ આ ચુકાદાને ‘પક્ષપાતી અને રાજકીય રીતે પ્રેરિત’ ગણાવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે આ ટ્રિબ્યુનલ ‘કંગારૂ કોર્ટ’ છે અને તેમને બદનામ કરવા માટે આ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે.
જ્જ શેખ હસીના (પૂર્વ વડાપ્રધાન) : આદેશ આપવા, ઉશ્કેરણી કરવા અને અત્યાચારો રોકવામાં નિષ્ફળ જવા બદલ દોષિત. (ફાંસીની સજા).
જ્જ અસદુઝ્ઝમાન ખાન (પૂર્વ ગૃહમંત્રી) : આદેશોનું પાલન કરાવવા અને હિંસા માટે સીધા જવાબદાર. (ફાંસીની સજા). જ્જ ચૌધરી અબ્દુલ્લા અલ-મામુન (પૂર્વ આઈજીપી) : સરકારી સાક્ષી બન્યા અને ગુનો કબૂલ્યો. (પાંચ વર્ષની કેદ).
શેખ હસીના અને અસદુઝ્ઝમાન ખાન બંને દેશનિકાલમાં હોવાથી તેમની ગેરહાજરીમાં (ઇન એબ્સેન્શિયા) કેસ ચલાવવામાં આવ્યો હતો.
