ભારતના મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને ઇક્વિટી એસેટ્સ FY 2035 સુધીમાં છ ગણાથી વધુ વધવાનો અંદાજ!

• ભારતીય ઘરોમાં મ્યુચ્યુઅલ ફંડનો પ્રસાર આગામી દાયકામાં 10 ટકાથી બમણો થઈને 20 ટકા થવાની શક્યતા ?
• ટિયર-2 પ્લસ શહેરો ડિજિટલ રીતે થતા રોકાણોના લગભગ 50 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે
• 18-34 વર્ષના રોકાણકારોની આગેવાની હેઠળ છેલ્લા દાયકામાં SIPનો ઇનફ્લો 25 ટકાના CAGRથી વધ્યો છે

ભારતની મ્યુચ્યુઅલ ફંડ AUM વર્ષ 2035 સુધીમાં રૂ. 300 લાખ કરોડને વટાવી જવાનો -ઇક્વિટી હોલ્ડિંગ રૂ. 250 લાખ કરોડ સુધી પહોંચવાની ધારણા

નવી દિલ્હી / મુંબઈ, ભારતની મ્યુચ્યુઅલ ફંડ એયુએમ વર્ષ 2035 સુધીમાં રૂ. 300 લાખ કરોડને વટાવી જવાનો અંદાજ છે અને તે જ સમયગાળા દરમિયાન ડાયરેક્ટ ઇક્વિટી હોલ્ડિંગ રૂ. 250 લાખ કરોડ સુધી પહોંચવાની ધારણા છે, જે દેશના રોકાણના ક્ષેત્રે મોટા પરિવર્તનનો સંકેત આપે છે. આ તારણો આજે ગ્રો સાથેની ભાગીદારીમાં બેઈન એન્ડ કંપની દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા How India Invests 2025 રિપોર્ટમાં જોવા મળ્યા છે.

મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઇકોસિસ્ટમ વધુ ગહન અને વિસ્તૃત થઈ રહી છે, જેમાં વૃદ્ધિની આગામી લહેર વધેલી ઘરેલુ સ્વીકૃતિ, મજબૂત ડિજિટલ સક્ષમતા, સહાયક નિયમન અને રોકાણકારોના વધતા વિશ્વાસ દ્વારા પ્રેરિત છે. અહેવાલ મુજબ આગામી દાયકામાં ભારતીય ઘરોમાં મ્યુચ્યુઅલ ફંડનો પ્રવેશ 10 ટકાથી બમણો થઈને 20 ટકા થવાની ધારણા છે. ઉદ્યોગ વૃદ્ધિનો આગામી તબક્કો મુખ્યત્વે ટોચના 30 શહેરોની બહારના મોટા અને સુખી-સંપન્ન પરિવારો તરફથી આવશે.

આગામી 70 શહેરોમાં સમૃદ્ધ રોકાણકારોમાં વધેલી સ્વીકૃતિ આ વિસ્તરણને વધુ વેગ આપશે. લાંબા ગાળાના હોલ્ડિંગનો હિસ્સો પણ વધી રહ્યો છે. ઉદ્યોગની એયુએમમાં પાંચ વર્ષથી વધુ સમયનું હોલ્ડિંગ 7 ટકાથી બમણું થઈને 16 ટકા થયું છે અને પાંચ વર્ષથી વધુ સમયનું એસઆઈપી હોલ્ડિંગ 12 ટકાથી વધીને 21 ટકા થયું છે, જે રોકાણકારોના વધતા વિશ્વાસ અને વિશ્વાસને દર્શાવે છે.

ભારતમાં બેઈન એન્ડ કંપનીના ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસિસ પ્રેક્ટિસના પાર્ટનર અને હેડ સૌરભ ત્રેહાને જણાવ્યું હતું કે, “ભારતીય પરિવારો પરંપરાગત બચતની માનસિકતાથી વધુ રોકાણલક્ષી અભિગમ તરફ સતત આગળ વધી રહ્યા છે. તાજેતરના વર્ષોમાં મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ અને ડાયરેક્ટ ઇક્વિટી સૌથી ઝડપથી વિકસતા એસેટ ક્લાસ તરીકે ઉભરી રહ્યા છે.

વધુને વધુ ઘરો, ખાસ કરીને યુવાન અને પહેલી વાર રોકાણ કરનારા રોકાણકારો અને ટોચના 30 શહેરો સિવાયના લોકો બજાર સાથે જોડાયેલી પ્રોડક્ટ્સ અને લાંબો સમય સુધી રોકાણ જાળવી રાખવાના સમયગાળાને સ્વીકારી રહ્યા હોવાથી આપણે વધુ ગહન અને વધુ સ્થિતિસ્થાપક સ્થાનિક રોકાણકારોનો ઉદભવ જોઈ રહ્યા છીએ. એસઆઈપીનો પ્રવાહ અને લાંબા ગાળાના હોલ્ડિંગમાં તીવ્ર વધારો થતાં, આ ઉત્ક્રાંતિ આગામી વર્ષોમાં ભારત તેના વિકાસને કેવી રીતે આગળ વધારે છે તેનું કેન્દ્રબિંદુ રહેશે.”

બીજી તરફ, ઇક્વિટી ભાગીદારીમાં અપેક્ષિત વૃદ્ધિનું કારણ સટ્ટાકીય વેપારથી લાંબા ગાળાના રોકાણ તરફના પરિવર્તન, ડિજિટલ રીતે સંચાલિત સતત પ્રવેશ અને મજબૂત બજાર પ્રદર્શનને આભારી છે. ઉચ્ચ ડિજિટલ સ્વીકૃતિ અને વધતી જતી નાણાંકીય સાક્ષરતાને કારણે, જેન ઝી અને મિલેનિયલ્સમાંથી આશરે 9 કરોડ વધારાના રિટેલ રોકાણકારો ઉમેરાય તેવી અપેક્ષા છે.

નાના શહેરો અને પહેલી વખત રોકાણ કરનારાઓ વિકાસના આગામી તબક્કાને આકાર આપે છે

આ અહેવાલ ભારતમાં રોકાણની વ્યાપક સુલભતા પર પ્રકાશ પાડે છે, જેમાં મુખ્ય મહાનગરોની બહારના યુવા રોકાણકારો, મહિલાઓ અને ઘરોની ભાગીદારી વધી રહી છે.

ભારતના રોકાણકારોની વસ્તી ઝડપથી બદલાઈ રહી છે, જેમાં નવી પેઢીના રોકાણકારો બજારમાં પ્રવેશી રહ્યા છે અને બજારના વિકાસમાં ફાળો આપે તેવી શક્યતા છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ફોલિયોમાં 2.5 ગણો વધારો થયો છે, છતાં વ્યક્તિગત કુલ પ્રવાહ માત્ર 7 ટકા જ વધ્યો છે, જે નાની રકમનું રોકાણ કરતા નવા રોકાણકારોના મોટા જૂથનો પ્રવેશ દર્શાવે છે.

છેલ્લા દાયકામાં સરેરાશ માસિક એસઆઈપી પ્રવાહ અંદાજે 25 ટકા સીએજીઆરના દરે વધ્યો છે, જે મોટાભાગે 18થી 34 વર્ષની વયના લોકો દ્વારા સંચાલિત છે જે સ્થાનિક મૂડી બજારોની દિશાને વધુને વધુ આકાર આપી રહ્યો છે. 30 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના નાના રોકાણકારો હવે એનએસઈ-રજિસ્ટર્ડ રોકાણકારોમાં 40 ટકાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જે નાણાંકીય વર્ષ 2019માં 23 ટકા હતું, જે ભારતના મૂડી બજારોને આગળ ધપાવતા પેઢીગત પરિવર્તનને દર્શાવે છે.

અહેવાલમાં જણાયેલું વધુ એક મુખ્ય વલણ નાના શહેરી કેન્દ્રોમાંથી વધતી ભાગીદારી છે. આજે 55 ટકાથી 60 ટકા નવા એસઆઈપી રજિસ્ટ્રેશન્સ B30 શહેરોમાંથી મળે છે, જે દર્શાવે છે કે ભારતની ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ઇકોસિસ્ટમ મુખ્ય મહાનગરોથી આગળ વધી રહી છે. ટોચના 110 શહેરોથી આગળના શહેરોએ નાણાંકીય વર્ષ 2025માં મ્યુચ્યુઅલ ફંડ એયુએમમાં 19 ટકા યોગદાન આપ્યું હતું, જે નાણાંકીય વર્ષ 2019માં 10 ટકા હતું. મહિલાઓની ભાગીદારી પણ સતત વધી રહી છે, જેમાં મહિલા રોકાણકારોનું પ્રમાણ નાણાકીય વર્ષ 2019માં 20 ટકા હતું જે નાણાંકીય વર્ષ 2024માં વધીને 25 ટકા થયું છે.

ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ રોકાણકારોની વર્તણૂંકને નવો આકાર આપી રહ્યા છે

છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ રિટેલ રોકાણ માટે સૌથી ઝડપથી વિકસતા માધ્યમ તરીકે ઉભરી આવ્યા છે, જેમાં લગભગ 80 ટકા ઇક્વિટી રોકાણકારો અને 35 ટકા મ્યુચ્યુઅલ ફંડ રોકાણકારો આ પ્લેટફોર્મ દ્વારા જોડાયેલા છે.

જેન ઝી હવે રોકાણકારોનો આશરે 45 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે અને તે સતત વધી રહ્યો છે, જેમાં પગારદાર વ્યક્તિઓ પ્રભુત્વ ધરાવતું ઓક્યુપેશનલ સેગમેન્ટ બને છે. ડિજિટલ પ્લેટફોર્મની પહોંચ હવે મોટા મહાનગરો સુધી મર્યાદિત નથી રહી, જેમાં ટિયર-2+ શહેરના રોકાણકારો ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ યુઝર્સમાંથી લગભગ અડધા છે, જે સમગ્ર ભારતમાં ડિજિટલ રોકાણ ચેનલોની વધતી જતી વ્યાપક પહોંચ દર્શાવે છે.

“આપણે ભારતીયોમાં એક નિશ્ચિત માળખાકીય પરિવર્તન જોઈ રહ્યા છીએ. ભારતીયો હવે બચત-પ્રથમથી રોકાણ-પ્રથમ માનસિકતા તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. ડિજિટલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર સરકારના ભાર અને પ્રગતિશીલ નિયમનકારી પગલાંથી આ ક્ષેત્રે પ્રવેશ સુલભ બન્યો છે અને ઇકોસિસ્ટમમાં વિશ્વાસ વધુ ગહન થયો છે. ટિયર 2+ શહેરો અને યુવા જૂથોમાંથી એક વૈવિધ્યસભર, સ્થિતિસ્થાપક રોકાણકાર આધાર ઉભરી રહ્યો છે, જે ભારતના મૂડી બજારોને અંદરથી મજબૂત બનાવી રહ્યા છે”, એમ ગ્રોના સહ-સ્થાપક અને સીઓઓ હર્ષ જૈને જણાવ્યું હતું.

10 ટ્રિલિયન ડોલરથી વધુના અર્થતંત્ર તરફની ભારતની સફરમાં રિટેલ ઇન્વેસ્ટિંગ મુખ્ય સક્ષમકર્તા

ભારતની 10 ટ્રિલિયન ડોલરથી વધુની અર્થવ્યવસ્થા તરફની સફરમાં રિટેલ રોકાણ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે, જે મૂડીની પહોંચ, સંપત્તિ સર્જન અને રોજગારમાં ફાળો આપશે.

રિટેલ રોકાણના સૌથી મહત્વપૂર્ણ યોગદાનમાંનું એક મૂડીની સુલભતામાં સુધારો છે. વધુ ભાગીદારી મૂડી બજારોમાં વધુ તરલતા પ્રદાન કરે છે, ખાસ કરીને સૂક્ષ્મ, નાના અને મધ્યમ કદના સાહસો માટે વધુ પ્રાયમરી ઇશ્યૂઅન્સને સક્ષમ બનાવે છે. આ વલણને દર્શાવતા વાર્ષિક એસએમઈ આઈપીઓ આવક નાણાંકીય વર્ષ 2019માં આશરે રૂ. 1,800 કરોડથી વધીને નાણાંકીય વર્ષ 2024માં લગભગ રૂ. 6,000 કરોડ થઈ ગઈ છે, જે વૃદ્ધિ માટેની મૂડીની ઉપલબ્ધતામાં નોંધપાત્ર વધારો કરે છે.

આ જ સમયે, વધુ નાણાંકીય જાગૃતિ અને ડિજિટલ એક્સેસ સંપત્તિ સર્જનને સુલભ બનાવી રહ્યા છે, જે વિવિધ વયજૂથના લોકોને પરંપરાગત ડિપોઝીટ્સથી વધુ વળતર આપતી અને બજાર સાથે જોડાયેલી પ્રોડક્ટ્સ તરફ વળવામાં મદદ કરે છે. આ પરિવર્તન ખાસ કરીને મહિલાઓમાં નાણાંકીય સ્વતંત્રતા સુધારવા અને યુવા રોકાણકારોને લાંબા ગાળાની સંપત્તિ ઊભી કરવા માટે સક્ષમ બનાવવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

રિટેલ રોકાણ નાણાંકીય ઇકોસિસ્ટમમાં અને વૃદ્ધિ મૂડી સુધી પહોંચ મેળવતા વ્યવસાયો બંનેમાં 7 લાખથી વધુ નવી નોકરીઓનું સર્જન કરવા માટે તૈયાર છે. સ્થાનિક મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સના વધતા જતા પ્રભુત્વ અને રિટેલ રોકાણમાં થઈ રહેલો વધારો ભારતના મૂડી બજારોની સ્થિતિસ્થાપકતાને પણ મજબૂત બનાવી રહ્યો છે, જે વિદેશી પોર્ટફોલિયોના આઉટફ્લો સામે કાઉન્ટરવેઇટ તરીકે કામ કરે છે અને અસ્થિરતાના સમયગાળા દરમિયાન ઝડપી રિકવરીને સક્ષમ બનાવે છે.

“ભારત રિટેલ રોકાણના નવા યુગમાં પ્રવેશી રહ્યો છે, જે દેશના આર્થિક વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવવા માટે તૈયાર છે. મૂડીની પહોંચ વધારીને, સંપત્તિનું સર્જન વધારીને, નવી નોકરીની તકો ખોલીને અને ભારતના મૂડી બજારોની સ્થિતિસ્થાપકતાને મજબૂત બનાવીને, રિટેલ રોકાણકારો અર્થપૂર્ણ રીતે મૂડીના પ્રવાહને ફરીથી આકાર આપી રહ્યા છે.

મહત્વનું એ પણ છે કે સ્થિર સ્થાનિક પ્રવાહ ભારતના મૂડી બજારોને સ્થિતિસ્થાપકતા આપી રહ્યો છે જે આપણે પહેલાં ક્યારેય જોયું નથી. આના લીધે તેને અસ્થિરતાને શોષવામાં અને ઝડપથી રિકવરી મેળવવામાં મદદ મળે છે”, એમ ભારતમાં બેઈન એન્ડ કંપનીની ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસિસ પ્રેક્ટિસના ભાગીદાર અને અગ્રણી સભ્ય રાકેશ પોઝાથે જણાવ્યું હતું.

વિવિધ વયજૂથો, પેઢીઓ અને ભૌગોલિક ક્ષેત્રોમાં ભાગીદારી વધી રહી છે તેમ ભારતનો રોકાણનો માહોલ વધુ સમાવેશક, સ્થિતિસ્થાપક અને પરિપક્વ તબક્કામાં પ્રવેશી રહ્યો છે. લાંબા હોલ્ડિંગ સમયગાળાથી સતત એસઆઈપી કરવા તરફનું આ પરિવર્તન તથા દેશભરમાં વ્યાપકપણે તેની સ્વીકૃતિ એક મહત્વપૂર્ણ વળાંક રજૂ કરે છે કે ભારત આગામી દાયકા માટે લાંબા ગાળાની સંપત્તિ અને મૂડી બજારની મજબૂતાઈ કેવી રીતે બનાવી રહ્યો છે.