હાથમાં ગીતા લઈને ફાંસની ચઢનારો પહેલો યુવાનઃ ખુદીરામ બોસ
સાહિદ ખુદીરામ બોઝ (જન્મ 3 ડિસેમ્બર 1889 – મૃત્યુ 11 ઓગસ્ટ 1908) ભારતના બ્રિટિશ શાસનનો વિરોધ કરનારા ભારતીય ક્રાંતિકારી હતા. મુઝફ્ફરપુર કાવતરું કેસમાં તેમની ભૂમિકા માટે, પ્રફુલ્લ ચાકી સાથે, તેને મૃત્યુદંડની સજા આપવામાં આવી હતી અને ત્યારબાદ તેમને મુઝફ્ફરપુર જેલમાં ફાંસીની સજા આપવામાં આવી હતી, તે ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના સૌથી નાના 19 વર્ષના શહીદ હતા. તેમની શહીદીના માનમાં વિદ્યાર્થીઓએ ઘણાં દિવસ શોક મનાવ્યો હતો. દેશની આઝાની લડાઈ માટે ભણવાનું છોડીને સ્વતંત્રતાની લડાઈમાં લાગી ગયા હતા.
ખુદિરામ બોસનો જન્મ 3 ડિસેમ્બર, 1889 માં બંગાળના મિધનપુરમાં હબીબપુર ગામમાં થયો હતો. ખુદિરામ બોસ જ્યારે નાના હતા, ત્યારે તેમના માતા-પિતાનું નિધન થયું હતું. તેમના મોટા બહેનોએ તેમને ઉછેર્યા હતા. 1905 માં બંગાળમાં વિભાજન થયું ત્યારબાદ ખુદીરામ બોસ દેશની આઝાદીના આંદોલનમાં કૂદી પડ્યા હતા.
ખુદીરામે પ્રફુલ્લ ચાકી સાથે મળીને બ્રિટિશ ન્યાયાધીશ, મેજિસ્ટ્રેટ ડગ્લાસ કિંગ્સફોર્ડની હત્યા કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. મેજિસ્ટ્રેટ કિંગ્સફોર્ડની ગાડી પર તેમની યોજના બોંબ ફેંકવાની હતી. જોકે, એક અલગ ગાડીમાં બેઠા હતા, અને તેમની ગાડી પર બોમ્બ ફેંકવાના હતા. આ ઘટનામાં બે બ્રિટિશ મહિલાઓના મોત થયા હતા. ધરપકડ પહેલા પ્રફુલ્લ ચાકીએ આત્મહત્યા કરી હતી. ખુદીરામની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને બંને મહિલાઓની હત્યા બદલ ટ્રાયલ કરવામાં આવી હતી, આખરે તેને મૃત્યુદંડની સજા આપવામાં આવી હતી.
ફાંસીના સમયે ખુદીરામ 18 વર્ષ, 8 મહિના અને 11 દિવસના હતા. જેનાથી તે ભારતના બીજા ક્રમના સૌથી ક્રાંતિકારીઓમાંનો એક બની ગયા હતા. જોકે મહાત્મા ગાંધીએ હિંસાની નિંદા કરી હતી અને બંને નિર્દોષ મહિલાઓના મોત પર શોક વ્યક્ત કર્યો હતો. તેમણે જણાવ્યું હતું કે “ભારતીય લોકો આ પદ્ધતિઓ દ્વારા તેમની સ્વતંત્રતા જીતી શકશે નહીં.” બાલ ગંગાધર તિલકે તેમના અખબાર કેસરીમાં બંને યુવાનોનો બચાવ કર્યો અને તાત્કાલિક સ્વરાજની હાકલ કરી. આ પછી બ્રિટિશ વસાહતી સરકાર દ્વારા દેશદ્રોહના આરોપસર તિલકની તાત્કાલિક ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.
