ખેડૂતોને રાહત, ખાતર સબસિડી ૨.૫ લાખ કરોડ રહેવાની અપેક્ષા

નવી દિલ્હી, ભારતીય ખેડૂતો માટે ઉપલબ્ધ ખાતર સબસિડી અંગે મોટા સમાચાર સામે આવી રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકાર ચાલુ નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩માં ખાતર પર સબસિડીનો વ્યાપ વધારવા જઈ રહી છે. આ વર્ષે આ સબસિડી રૂ. ૨.૩ થી વધારીને ૨.૫ લાખ કરોડ થવાની ધારણા છે. તે જ સમયે, આગામી નાણાકીય વર્ષમાં ૨૫ ટકાનો મોટો ઘટાડો થઈ શકે છે.

ફર્ટિલાઇઝર્સ એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયાએ આ સંદર્ભમાં કેટલાક આંકડા રજૂ કર્યા છે. તેમાં જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે ભારતના ખેડૂતોને ખાતર પરની સબસિડી કેટલી વધારી શકાય છે.

મીડિયા રિપોર્ટ્‌સ અનુસાર, ફર્ટિલાઇઝર્સ એસોસિએશન ઑફ ઇન્ડિયાનું કહેવું છે કે ૨૦૨૩-૨૪માં વૈશ્વિક બજારમાં ખાતરની કિંમતોમાં નરમાઈને કારણે સરકારની સબસિડીમાં ઘટાડો થઈ શકે છે.

ફર્ટિલાઇઝર્સ એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયાએએ જણાવ્યું હતું કે સરકારની સબસિડી હોવા છતાં ઉદ્યોગોને ખૂબ જ ઓછું માર્જિન મળી રહ્યું છે. આ સાથે વૈશ્વિક બજારમાં કિંમતોમાં વધારાને કારણે સ્થાનિક બજારમાં ખાતરના છૂટક ભાવ પર દબાણ વધી રહ્યું છે.

આ ક્ષેત્રમાં રોકાણ ઝડપથી ઘટી રહ્યું છે. દેશમાં રવિ સિઝન માટે ખાતરનો પૂરતો જથ્થો છે અને હાલમાં યુરિયા, ડીએપી જેવા ખાતરોની કોઈ અછત નથી.

ફર્ટિલાઇઝર્સ એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયાના પ્રમુખ કેએસ રાજુનું કહેવું છે કે સબસિડીમાં વધારો થવાથી ખેડૂતોને વધેલી કિંમતોમાંથી રાહત મળશે અને તેઓ વૈશ્વિક બજારમાં ખાતર અને કાચા માલની વધેલી કિંમતોના દબાણનો સામનો નહીં કરે. ગયા નાણાકીય વર્ષમાં ખાતર સબસિડી રૂ. ૧.૬૨ લાખ કરોડ હતી.

ફર્ટિલાઇઝર્સ એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયાએ બોર્ડના સભ્ય પીએસ ગેહલૌતનું કહેવું છે કે ૨૦૨૩માં ખાતર સબસિડીમાં ૨૫ ટકાનો મોટો ઘટાડો થઈ શકે છે. હાલની સબસિડીની સરખામણીમાં તે લગભગ ૬૫ હજાર કરોડ રૂપિયા હશે.

વૈશ્વિક બજારમાં કાચા માલ અને ખાતરના ભાવમાં નરમાઈ જાેવા મળી રહી છે. તે વાયદા બજાર પર જ આધાર રાખે છે. ખાતરના ભાવમાં સતત નરમાઈની અસર વૈશ્વિક બજારમાં જાેવા મળી રહી છે.

એપ્રિલ ૨૦૨૧માં ડીએપીની કિંમત પ્રતિ ટન ઇં૫૫૫ હતી, જે જુલાઈ ૨૦૨૨માં વધીને ઇં૯૪૫ થઈ ગઈ. હવે તે ઓક્ટોબરમાં ઘટીને ઇં૭૨૨ પર આવી ગયો છે. જુલાઈ ૨૦૨૨માં ફોસ્ફોરિક એસિડની કિંમત વધીને ૧૭૧૮ ડોલર પ્રતિ ટન થઈ ગઈ હતી, જે હાલમાં ૧૩૫૫ ડોલર પ્રતિ ટન છે. બીજી તરફ, ડિસેમ્બર ૨૦૨૧માં આયાતી યુરિયાની કિંમત ટન દીઠ ઇં૧,૦૦૦ હતી, જે હવે ઇં૬૦૦ પ્રતિ ટન પર પહોંચી ગઈ છે.SS1MS