RBIએ ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટો બદલવા અથવા જમા કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો!

નવી દિલ્હી, બેંકિંગ સેક્ટર રેગ્યુલેટર રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ જાહેરાત કરી છે કે ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૪ના રોજ, નવા નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫ના પહેલા દિવસે, તેની પ્રાદેશિક કચેરીઓમાં ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટો બદલવાની અથવા જમા કરવાની સુવિધા ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં. આરબીઆઈએ એક નિવેદન જારી કરીને જણાવ્યું હતું કે ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૪ ના રોજ, તેની ૧૯ ઈશ્યુ ઓફિસો વાર્ષિક બંધ ખાતાની કામગીરીમાં વ્યસ્ત રહેશે, જેના કારણે તે દિવસે રૂ. ૨૦૦૦ ની નોટો જમા કે બદલી શકાશે નહીં.

આરબીઆઈએ કહ્યું કે ૨ એપ્રિલ, ૨૦૨૪થી ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટ જમા કે બદલી શકાશે. ભારતીય રિઝર્વ બેંકે ૨૮ માર્ચ, ૨૦૨૪ ના રોજ ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટો બદલવા અને જમા કરાવવા અંગે એક નિવેદન બહાર પાડ્યું છે. આ જાહેરાતમાં આરબીઆઈએ જણાવ્યું હતું કે સોમવાર, ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૪ ના રોજ, ભારતીય રિઝર્વ બેંકની ઈશ્યુ ઓફિસમાં ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટો બદલવાની અથવા જમા કરાવવાની સુવિધા ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં.

આરબીઆઈએ કહ્યું કે આરબીઆઈની કામગીરીને ખાતાના વાર્ષિક બંધ સાથે જોડવામાં આવશે, જેના કારણે તે દિવસે રૂ. ૨૦૦૦ની નોટો બદલવાની અથવા જમા કરાવવાની સુવિધા ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં.

અગાઉ ૧ માર્ચ, ૨૦૨૪ના રોજ, ભારતીય રિઝર્વ બેંકે કહ્યું હતું કે ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટોને ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાના નિર્ણય બાદ, અત્યાર સુધીમાં ૨૦૦૦ રૂપિયાની કુલ ૯૭.૬૨ ટકા નોટો ભારતીય રિઝર્વ બેંકને પરત કરવામાં આવી છે.

૧૯ મે, ૨૦૨૩ના રોજ એક અણધારી જાહેરાતમાં, આરબીઆઈએ દેશમાંથી રૂ. ૨૦૦૦ની નોટો પાછી ખેંચવાની જાહેરાત કરી હતી. ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટો ચલણમાંથી પાછી ખેંચતી વખતે આરબીઆઈએ કહ્યું હતું કે ૧૯ મે ૨૦૨૩ના રોજ દેશમાં ૨૦૦૦ રૂપિયાની ૩.૫૬ લાખ કરોડ રૂપિયાની નોટો ચલણમાં હતી.

૨૯ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૪ સુધીમાં, આ આંકડો ઘટીને રૂ. ૮૪૭૦ કરોડ પર આવી ગયો છે, એટલે કે રૂ. ૨૦૦૦ની કુલ નોટોમાંથી ૯૭.૬૨ ટકા આરબીઆઈને પાછી આવી છે. આરબીઆઈએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટ લીગલ ટેન્ડર રહેશે. આરબીઆઈએ માત્ર આ નોટોને ચલણમાંથી બહાર કાઢી છે. આરબીઆઈએ ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૩ સુધી બેંકોમાં ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટ બદલવાની સુવિધા આપી હતી.

જો કે આ પછી પણ ઘણા લોકો ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટ પરત કરવામાં અસમર્થ રહી ગયા હતા. આને ધ્યાનમાં રાખીને આરબીઆઈએ તેમને પરત કરવાની સમયમર્યાદા ૭ ઓક્ટોબર સુધી લંબાવી હતી અને ત્યાર બાદ ૦૯ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૩થી આરબીઆઈની ઈશ્યુ ઓફિસમાં રૂ. ૨૦૦૦ની નોટો જમા અથવા બદલી શકાશે.

આ ઉપરાંત, લોકો ભારતની પોસ્ટ દ્વારા આરબીઆઈની કોઈપણ ઇશ્યૂ આૅફિસને દેશની કોઈપણ પોસ્ટ આૅફિસમાંથી ૨૦૦૦ રૂપિયાની નોટ મોકલીને તેમના બેંક ખાતામાં રકમ જમા કરાવી શકે છે.SS1MS