સગર્ભા સ્ત્રી સગીર છે કે નહીં, બાળકને જન્મ આપવો કે ગર્ભપાત કરાવવો… તેનો નિર્ણય સર્વોપરી છેઃ સુપ્રીમ

નવી દિલ્હી, બંધારણના અનુચ્છેદ ૨૧ માં સમાવિષ્ટ ‘મૂળભૂત અધિકારો’ પર પ્રકાશ પાડતા, સુપ્રીમ કોર્ટે એક મહત્વપૂર્ણ આદેશમાં કહ્યું કે ‘ગર્ભવતી વ્યક્તિ’ ભલે સગીર હોય, તેણીને તે નક્કી કરવાનો અધિકાર છે કે બાળકને જન્મ આપવો કે નહીં. અભિપ્રાય મહત્વપૂર્ણ છે.

મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની બેંચે પોતાના આદેશમાં કહ્યું કે, ગર્ભાવસ્થા સમાપ્ત કરવાનો નિર્ણય લેતી વખતે, જો સગીર ગર્ભવતી વ્યક્તિનો અભિપ્રાય વાલીના અભિપ્રાયથી અલગ હોય, તો ગર્ભવતી વ્યક્તિના નિર્ણયને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ.સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું, ‘પસંદગીનો અધિકાર અને પ્રજનન સ્વતંત્રતા એ બંધારણની કલમ ૨૧ હેઠળ મૂળભૂત અધિકાર છે.

તેથી, જ્યાં સગીર સગર્ભાનો અભિપ્રાય વાલીના અભિપ્રાયથી અલગ હોય છે, ત્યારે કોર્ટે સગર્ભા સ્ત્રીના દૃષ્ટિકોણને એક મહત્વપૂર્ણ પરિબળ તરીકે ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ કે જ્યારે ગર્ભાવસ્થા સમાપ્ત કરવી કે નહીં.

પ્રજનન પસંદગી અને ગર્ભપાતની બાબતોમાં, સગર્ભા સ્ત્રીની સંમતિ સર્વોપરી છે. સર્વોચ્ચ અદાલતે સગર્ભા સ્ત્રીનું મૂલ્યાંકન કરતા મેડિકલ બોર્ડને પણ સલાહ આપી હતી કે ગર્ભાવસ્થા ૨૪ અઠવાડિયાથી વધુ હોય તો તેના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય અંગે અભિપ્રાય આપે.ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડ, ન્યાયમૂર્તિ જેબી પારડીવાલા અને ન્યાયમૂર્તિ મનોજ મિશ્રાની ખંડપીઠે, મુંબઈની ૧૪ વર્ષની બળાત્કાર પીડિતાની ગર્ભાવસ્થા સાથે સંબંધિત કેસની સુનાવણી કરતા, તાજેતરમાં લગભગ ૩૦ અઠવાડિયાના ગર્ભને સમાપ્ત કરવાનો આદેશ આપ્યો. તેના માતાપિતાને દૃષ્ટિકોણમાં ફેરફારને ધ્યાનમાં રાખીને, તે ઉથલાવી દેવામાં આવ્યું હતું. સગર્ભા સગીરના માતા-પિતાએ બાળકને ઉછેરવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી.

આ પછી સીજેઆઈ ડીવાય ચંદ્રચુડે વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા સગીર સાથે વાત કરી તેનો અભિપ્રાય મેળવ્યો અને તેની સંમતિ બાદ સુપ્રીમ કોર્ટે ગર્ભપાતની મંજૂરી આપતા તેના આદેશને ઉલટાવી દીધો.લિંગ માન્યતા માટે લિંગ-તટસ્થ પરિભાષાના ઉપયોગ અંગેની ચર્ચા વચ્ચે, ભારતના ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની ખંડપીઠે પણ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે તેણે ‘ગર્ભવતી મહિલા’ને બદલે ‘ગર્ભવતી વ્યક્તિ’ શબ્દનો ઉપયોગ કર્યાે છે. શા માટે વપરાય છે? “અમે ગર્ભવતી વ્યક્તિ શબ્દનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છીએ કારણ કે અમે જાણીએ છીએ કે સિઝજેન્ડર સ્ત્રીઓ ઉપરાંત, ઘણા બિન-દ્વિસંગી લોકો અને ટ્રાન્સજેન્ડર લોકો પણ ગર્ભાવસ્થાનો અનુભવ કરી શકે છે,” કોર્ટે ફૂટનોટમાં જણાવ્યું હતું.