સ્ટેન્ડઅલોન પ્રાથમિક ડીલરો માટે ૫૦૦૦ કરોડ પૂરા પાડવાનો નિર્ણય
નવી દિલ્હી, બેન્કિંગ સિસ્ટમમાં તરલતાની સ્થિતિ સુધારવા માટે, રિઝર્વ બેન્કે સ્ટેન્ડિંગ લિÂક્વડિટી ફેસિલિટી હેઠળ સ્ટેન્ડઅલોન પ્રાથમિક ડીલરો માટે વધારાના રૂ. ૫૦૦૦ કરોડ પૂરા પાડવાનો નિર્ણય કર્યો છે. રિઝર્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર, આ રકમ વર્તમાન રેપો રેટ પર ૩૧ જાન્યુઆરીથી ઉપલબ્ધ થશે.
સેન્ટ્રલ બેંકે તેની પ્રેસ રિલીઝમાં કહ્યું કે તેણે વર્તમાન રોકડની સ્થિતિની સમીક્ષા કર્યા બાદ આ નિર્ણય લીધો છે. તાજેતરના દિવસોમાં, બેંકિંગ સિસ્ટમમાં લિÂક્વડિટીને લઈને સમસ્યાઓ છે. સેન્ટ્રલ બેંક આના નિરાકરણ માટે સતત પગલાં લઈ રહી છે.
આજનો નિર્ણય પણ આવા પગલાંમાં સામેલ છે. બેન્કિંગ સિસ્ટમમાં તરલતાની સ્થિતિ તંગ છે અને ખાધની સ્થિતિ યથાવત છે. કોઈપણ દિવસે, જો બેંકિંગ સિસ્ટમ લિÂક્વડિટી એડજસ્ટમેન્ટ ફેસિલિટી હેઠળ આરબીઆઈની ચોખ્ખી લોન લેનાર રહે છે, એટલે કે ફેસિલિટી દ્વારા એકત્ર કરાયેલા નાણાં ફેસિલિટીમાં જમા કરવામાં આવેલી થાપણો કરતાં વધુ હોય, તો તેને ખાધની સ્થિતિ કહેવામાં આવે છે.
આ સ્થિતિ ઘણા દિવસોથી સતત ચાલી રહી છે. લિÂક્વડિટી એડજસ્ટમેન્ટ ફેસિલિટી એ નાણાકીય નીતિનો એક ભાગ છે જેની મદદથી સિસ્ટમમાં લિક્વિટીડી નિયંત્રિત થાય છે. રેપો રેટ અને રિવર્સ રેપો રેટ તેના બે ભાગ છે. જ્યારે જરૂરી હોય ત્યારે, બેંકો રેપો રેટ દ્વારા ભંડોળ એકત્ર કરે છે અને તેમના વધારાના ભંડોળ રિવર્સ રેપો રેટ દ્વારા જમા કરે છે.
આ સ્થિતિને પહોંચી વળવા માટે, સ્ટેન્ડિંગ લિક્વિટીડી ફેસિલિટી દ્વારા સિસ્ટમને વધારાના ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવી રહ્યું છે. સ્ટેન્ડિંગ લિÂક્વડિટી ફેસિલિટી એ એક વિન્ડો છે જેના દ્વારા રિઝર્વ બેન્ક રેપો રેટ પર સ્ટેન્ડઅલોન પ્રાથમિક ડીલરોને લોન આપે છે.
પ્રાથમિક ડીલરો રિઝર્વ બેંકમાં નોંધાયેલા છે અને તેઓ સરકારી સિક્યોરિટીઝ ખરીદવા અને વેચવા માટે અધિકૃત છે. આમાં એકલ પ્રાથમિક ડીલરો અને બેંક પ્રાથમિક ડીલરોનો સમાવેશ થાય છે.
સ્ટેન્ડઅલોન પ્રાઈમરી ડીલર્સમાં દ્ગમ્હ્લઝ્ર અને બેંકોની પેટાકંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે. હવે નાણાકીય વર્ષના અંતમાં માત્ર બે મહિના બાકી છે અને સામાન્ય રીતે નાણાકીય વર્ષ પૂરા થતાંની સાથે જ બેન્કિંગ સિસ્ટમમાં રોકડની સ્થિતિ પર દબાણ વધી જાય છે અને આવી સ્થિતિમાં માંગને પહોંચી વળવા વધારાની રોકડની જરૂર પડે છે. ગયા વર્ષે પણ રિઝર્વ બેન્કે આવી જ રીતે વધારાના રૂ. ૫૦૦૦ કરોડ આપ્યા હતા.SS1MS
