અક્ષયપાત્ર દ્વારા બાળકોને અપાતી સેવાના 20 વર્ષ પૂરા થયા
આ સંસ્થાની શરૂઆત એટલે કે વર્ષ 2000 થી અત્યાર સુધી એકંદરે બાળકોને કુલ 3.3 અબજ કરતાં વધુ મધ્યાહન ભોજન પુરુ પાડવામાં આવ્યું છે.
અમદાવાદ , આજ થી વીસ વર્ષ પહેલાં, 11 નવેમ્બર 2000 ના રોજ અક્ષયપાત્ર સંસ્થાના પ્રથમ રસોડાનું ઉદ્ઘાટન તત્કાલીન માનવ સંસાધન વિકાસ ના પ્રધાન શ્રી મુરલી મનોહર જોશી અને કર્ણાટકના મુખ્યમંત્રી શ્રી એસ. એમ. કૃષ્ણાએ કર્યું હતું. આજે અક્ષયપાત્ર, બાળકોને ગરમ, પૌષ્ટિક, આરોગ્યપ્રદ અને સ્વાદિષ્ટ મધ્યાહ્ન ભોજન આપીને તેમના જીવન પર હકારાત્મક અસર કરવાના બે દાયકાની ઉજવણી કરી રહ્યું છે.
અક્ષયપાત્ર દ્વારા સેવાના ત્રીજા દાયકામાં પ્રવેશતાની સાથે, અનેક જાણીતી હસ્તીઓએ ફાઉન્ડેશનને અભિનંદન આપ્યા અને તેમના પ્રોત્સાહનની વાત દુનિયા સમક્ષ રજુ કરી. ભારત ના ભૂતપૂર્વ ક્રિકેટર શ્રી સુનિલ ગાવસ્કરે 20 વર્ષ અદભૂત સેવા પૂર્ણ કરવા, ભારતના બાળકોને મધ્યાહ્ન ભોજન પ્રદાન કરવા બદલ અક્ષયપાત્રની પ્રશંસા કરી અને ભવિષ્ય માટે શુભેચ્છાઓ પાઠવી.
એવીજ રીતે ભારત ના ભૂતપૂર્વ ક્રિકેટર શ્રી રવિ શાસ્ત્રીએ દેશભરમાં લાખો બાળકો સુધી પહોંચવા અને વર્ષ 2000 થી અત્યાર સુધી 320 કરોડથી વધુ ભોજન આપતી સંસ્થાની પ્રશંસા કરી. શ્રી કપિલ દેવ (કે જેઓ ભારતના ભૂતપૂર્વ ક્રિકેટટીમ ના કેપટન) કોવિડ -19 રોગચાળા દરમિયાન સંસ્થાના કાર્યની ખૂબ પ્રશંસા કરી અને દેશ અને જરૂરિયાતમંદ લોકોની સંભાળ રાખવા બદલ સંસ્થાનો આભાર માન્યો .
ભારત સરકાર દ્વારા અમલ માં લવાયેલ મધ્યાહન ભોજન પ્રોગ્રામ હેઠળ અક્ષયપાત્ર 18 લાખ બાળકો ને ૧૨ રાજ્યો અને ૨ યુનિયન ટેરિટોરી ની ૧૯,૦૩૯ સરકારી શાળાઓ માં મધ્યાહન ભોજન પૂરતું પડે છે. આ પ્રોગ્રામ દ્વારા સંસ્થા બાળકોની ભૂખ મટાડવાનું અને ભણતર ને વધારો આપવાનો ધ્યેય રાખે છે.
અક્ષયપાત્ર એ બાળકો ને પૂરતું મધ્યાહન ભોજન આપવાની જવાબદારી પૂર્ણ રૂપે લીધેલી છે. છેલા બે દશકો થી અક્ષયપાત્ર ભારત સરકાર, રાજ્ય સરકાર અને યુનિયન ટેરિટોરી ના સંચાલન સાથે સંકળાઇ ને મધ્યાહન ભોજન અને આંગણવાડી પ્રોગ્રામને અમલમાં લાવી રહયું છે. અક્ષયપાત્રએ તામિલનાડુ માં સવાર નો નાસ્તો વિતરણ કરવાનો પ્રોગ્રામ પણ ચાલુ કર્યો છે. આ સિવાય અક્ષયપાત્ર ની ઈંગ્લેન્ડ ખાતે ની શાખાએ ત્યાંના જરૂરમંદ બાળકો ને ભોજન આપવા માટે કેન્દ્રિય રસોડુ સ્થાપિત કર્યું છે. ઈંગ્લેન્ડ માં જમાડવામાં આવતા દરેક ભોજન બદલ એક ભોજન ભારત ના બાળક ને આપવા માં આવશે.
પૂર્વજરૂરિયાત અને સ્રોત એકત્રીકરણમાં સંસ્થાઓના વ્યૂહાત્મક રોકાણને વર્ષોથી તેની કાર્યક્ષમતા અને અસરકારકતામાં વધારો કર્યો છે. અદ્યતન રસોડું સ્થાપવા માટે તકનીકીનો લાભ આપીને એમડીએમ યોજના અને આઇસીડીએસ જેવા મહત્વપૂર્ણ ખોરાક કાર્યક્રમોના ધોરણ, ટકાઉપણું અને પ્રતિકૃતિમાં વધારો થયો છે, આમ તેમનો પ્રભાવ મહત્તમ થાય છે.
તદુપરાંત, અક્ષયપાત્ર દ્વારા સમાજ પ્રત્યેની જવાબદારી વારંવાર નિષ્ઠાપૂર્વક દર્શાવવામાં આવી છે.
રાજસ્થાનમાં દૈનિક વેતન અને રિક્ષાચાલકો જેવા બહુજ ઓછી આવક ધરાવતા લોકો માટે સરકારના સબસિડીવાળા ખોરાક કાર્યક્રમોને સહાય કરવા માટે તેના રસોડાની ફાજલ ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તેવી જ રીતે, તે દેશભરમાં તેના રસોડાના (ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર) પૂર્વ-જરૂરિયાત અને સંસાધનોનો ઉપયોગ કરવા માટે અનેક પ્રસંગોમાં કટોકટી દરમિયાન લોકોને ખૂબ જરૂરી ખોરાક અને પોષણ સુરક્ષા પૂરી પાડવા માટે આગળ આવ્યા છે.
કોવિડ -19 રોગચાળાને ધ્યાનમાં રાખતા શાળાઓ બંધ હોવાને કારણે, ફાઉન્ડેશન હાલમાં સંવેદનશીલ સમુદાયોને રાહત આપવાના સરકારના પ્રયત્નોને સહાય કરવા માટે ખાદ્ય સહાય લઈ રહી છે. તે તેના દાતાઓના સક્રિય સમર્થનથી 18 રાજ્યો અને 2 કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશોમાં સંવેદનશીલ સમુદાયોને ભોજન રાહત આપવા સરકાર સાથે કામ કરી રહી છે. માર્ચ 2020 થી તાજા રાંધેલા ખાદ્ય પદાર્થો તથા જરૂરી કરિયાણા સામગ્રી 100 મિલિયનથી વધુ રાહત કિટ્સના રૂપમાં પીરસાય છે.
અક્ષયપાત્ર હેપ્પીનેસ કિટ્સ પ્રદાન કરીને એમડીએમ લાભાર્થીઓને પોષણ સહાયની ખાતરી કરવા માટે સરકાર અને દાતાઓ સાથે સક્રિયપણે કાર્યરત છે. પોષણ ઉપરાંત, આ બોક્સમાં ગ્લુકોઝ બિસ્કિટ અને રાગીના લોટથી માંડીને રંગીન પેન્સિલો અને પ્રવૃત્તિ પુસ્તકો સુધીની તેમની સામગ્રીની સાથે સ્વચ્છતા અને શિક્ષણ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે.
અક્ષયપાત્ર વિકાસ ક્ષેત્રે જાહેર – ખાનગી ભાગીદારીમાં સૌથી વધુ પ્રશંસા પામ્યું છે. આ ફાઉન્ડેશનની સૌથી મોટી તાકાત એ છે કે તેની પાસે સરકાર, કોર્પોરેટ્સ અને પરમાર્થીઓને એક જ મંચ પર મોટા પાયે સામાજિક સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં લેવા માટે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી (પીપીપી) મોડેલને અસરકારક રીતે ઉપયોગમાં લેવાની ક્ષમતા છે.
આવા અગત્ય પ્રસંગે અક્ષયપાત્રના અધ્યક્ષ શ્રી મધુ પંડિત દાસએ જણાવ્યું હતું કે, “શાળાએ આવવાના પ્રોત્સાહન રૂપે બાળકોને પૌષ્ટિક મધ્યાહ્ન ભોજન પ્રદાન કરતા, બાળકોની સેવામાં 20 વર્ષ પૂર્ણ કરવામાં અમે ગર્વ અનુભવીયે છીયે. હું આમાના ઘણા બાળકો તેમજ તેમના પરિવારોને વ્યક્તિગત રૂપે મળ્યો છું અને આ ભોજન તેમના માટે કેટલું મહત્વપૂર્ણ છે તેવું તેમને વ્યક્ત હતું. ” તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું કે, “હું બાળકોની સેવા કરવાની તક આપવા બદલ શિક્ષણ મંત્રાલય, મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય, ભારત સરકાર, અને તમામ રાજ્ય સરકારો અને સંયુક્ત રાજ્ય પ્રધાનોનો આભાર માનું છું.
ફાઉન્ડેશનમાં સુશાસન પ્રણાલીના ઉચ્ચતમ ધોરણોના અમલીકરણમાં તેમના માર્ગદર્શન સહિતના, તેમના વિવિધ યોગદાન માટે અમે તમામ બિન-એક્ઝિક્યુટિવ ટ્રસ્ટીઓનો ખૂબ ખૂબ આભારી છીએ. એમડીએમ પ્રોગ્રામથી માંડીને રાહત ખોરાકની પહેલ સુધીના અમારા તમામ પ્રયાસોને સતત સમર્થન આપવા માટે અમે અમારા કોર્પોરેટ ભાગીદારો, વ્યક્તિગત દાતાઓ અને સ્વયંસેવકો માટે પણ ખૂબ આભારી છીએ. ”
અક્ષયપાત્રનું લક્ષ્ય 2025 સુધીમાં 5 મિલિયન બાળકો સુધી પહોંચવાનું છે. આ સંસ્થા બાળકો માટે ખોરાક અને પોષણ સુરક્ષા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતા ઉકેલો સાથે તેની પહેલને વધારવાનો પ્રયત્ન કરશે અને તેમના સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીમાં ફાળો આપવા કલ્યાણ કાર્યક્રમોને પૂરક બનાવવા માટે નવીન ઉકેલો લાગુ કરશે. આણે પહેલેથી જ નેશનલ એન્ડેવર ફોર સ્ટુડન્ટ ટ્રાન્સફોર્મેશન (NEST) રજૂ કર્યું છે, તે ભોજન ઉપરાંત બાળકોના સર્વાંગી વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી પહેલની શ્રેણી છે.
આમાં શાળાના કાયાકલ્પ કાર્યક્રમનો સમાવેશ થાય છે, જે બાળકોને તેમના આધારરૂપ વ્યવસ્થા અને શૈક્ષણિક માળખાકીય સુવિધાની પૂર્તિ દ્વારા અનુકૂળ વાતાવરણ પ્રદાન કરે છે, તેમના હિતના ક્ષેત્રમાં તાલીમ આપવા માટે ગિવિંગ એવરી ડ્રીમ અ ચાન્સ મેન્ટોરશીપ પહેલ, અને લાયક વિદ્યાર્થીઓને આર્થિક સહાય પૂરી પાડવા માટે, એવસ્કર શિષ્યવૃત્તિ પ્રોગ્રામનો સમાવેશ કરે છે..
પદ્મ શ્રી, ગાંધી શાંતિ પુરસ્કાર, બાળ કલ્યાણ માટેનો રાષ્ટ્રીય એવોર્ડ, બીબીસી વર્લ્ડ સર્વિસના ગ્લોબલ ફૂડ ચેમ્પિયન અને આઉટલુક પોશન સ્પેશિયલ જ્યુરી એવોર્ડ જેવા એવોર્ડ્સ અને માન્યતાઓ અક્ષયપાત્રના બાળકો અને સમુદાયોની સુખાકારી માટેના પ્રયત્નોની સાક્ષી છે. તે બાળકો અને સમુદાયોને તેના તમામ પ્રયત્નોમાં કેન્દ્રિત રાખવાનું ચાલુ રાખશે અને તેની શ્રેષ્ઠ ક્ષમતાઓ માટે તેમના ખોરાક અને પોષણ સુરક્ષામાં ફાળો આપવાનો પ્રયત્ન કરશે.
