ન્યાયતંત્રમાં વિવિધતા નથી, કોલેજિયમ સિસ્ટમ ન્યાયિક સ્વતંત્રતાને વિકૃત કરે છે: કેરળ સાંસદ જોન બ્રિટાસ
નવીદિલ્હી, રાજ્યસભામાં તેમના પ્રથમ ભાષણ દરમિયાન કેરળના સંસદસભ્ય જ્હોન બ્રિટાસે ભારતીય ન્યાયતંત્રમાં વિવિધતાના અભાવ વિશે વાત કરી હતી અને ન્યાયિક નિમણૂકોની સિસ્ટમની ટીકા કરી હતી. હાઈકોર્ટ અને સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશો (સેલેરી અને કન્ડિશન્સ ઓફ સર્વિસ) સુધારા બીલ, ૨૦૨૧ પરના તેમના ભાષણ દરમિયામ સીપીઆઇ એમ સાંસદે ભારતીય ન્યાય પ્રણાલીમાં અપ્રમાણસર રીતે ઉચ્ચ બ્રાહ્મણવાદી પ્રતિનિધિત્વ વિશે વાત કરી હતી.
બ્રિટાસે જણાવ્યું કે, ભારતના ૪૭ મુખ્ય ન્યાયાધીશોમાંથી ૧૪ બ્રાહ્મણ હતા. ભારતના આજ સુધીના ૪૭ મુખ્ય ન્યાયાધીશોમાંથી, ઓછામાં ઓછા ૧૪ બ્રાહ્મણો છે. ૧૯૫૦-૧૯૭૦ સુધીમાં, સુપ્રીમ કોર્ટમાં મહત્તમ સંખ્યા ૧૪ ન્યાયાધીશોની હતી અને તેમાંથી ૧૧ બ્રાહ્મણો હતા.
શું આ સન્માનિત ગૃહને આંચકો લાગશે? નોંધ કરો કે, ૧૯૮૦ સુધી દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતમાં ઓબીસી અથવા એસસી તરફથી કોઈ જજ ન હતા? બ્રિટ્ટાસે ન્યાયિક નિમણૂકોની કોલેજિયમ સિસ્ટમ કેવી રીતે “ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતાને વિકૃત કરી રહી છે” તે વિશે લાંબી વાત કરી હતી.
તેમણે ધ્યાન દોર્યું કે, કેવી રીતે સરકાર નેશનલ જ્યુડિશિયલ એપોઇન્ટમેન્ટ કમિશન (એનજેએસી) સંબંધિત પ્રશ્નો પર મૌન હતી. તેમણે ખાસ કરીને કેન્દ્રીય કાયદા પ્રધાન કિરેન રિજિજુને આ મુદ્દે સરકારનું વલણ જાહેર કરવા હાકલ કરી હતી. “શું વિશ્વમાં ન્યાયાધીશોની નિમણૂકની કોઈ એવી વ્યવસ્થા છે, જે સંપૂર્ણપણે રહસ્ય, માત્ર ભારતમાં જ અંધકાર અને ગુપ્તતાથી છવાયેલી છે? કાયદા પ્રધાન આ સિસ્ટમના મૂક પ્રેક્ષક છે. તેઓ આ સિસ્ટમ વિશે ભારપૂર્વકનો અભિપ્રાય ધરાવતા નથી. જે ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતાને વિકૃત કરી રહ્યું છે.
જાે તે જાેરદાર નિવેદન ન આપે, તો હું કહીશ કે, સરકારને વર્તમાન સિસ્ટમ પસંદ કરો અને પસંદ કરવા માટે યોગ્ય લાગે છે.”
ઉદાહરણ તરીકે ન્યાયમૂર્તિ અકીલ કુરેશીની બિન-ઉન્નતિને ટાંકીને તેમણે આગળ જણાવ્યું હતું કે, સરકારે “તેમના માટે અસુવિધાજનક” હોય તેવા લોકોની નિમણૂકને અટકાવી છે.
હું નામ લેવા માંગતો નથી, પરંતુ શું આપણે જસ્ટિસ અકીલ કુરેશી વિશે બેધ્યાન રહી શકીએ, જેમને જાણીજાેઈને સુપ્રીમ કોર્ટમાં ઉન્નત કરવામાં આવ્યા ન હતા. તેમનો ગુનો શું હતો સર? હું કહીશ કે, તે શક્તિશાળીમાંથી એકને જેલ મોકલવામાં જવાબદાર હતા. આ વ્યવસ્થાના લોકોને જેલમાં મોકલો.
૨૦૧૦માં જસ્ટિસ કુરેશીએ વર્તમાન કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહને સોહરાબુદ્દીન શેખ એન્કાઉન્ટર કેસમાં તેમની કથિત સંડોવણી બદલ પોલીસ કસ્ટડીમાં મોકલ્યા હતા. છોકરીઓના લગ્નની ઉંમર વધારીને ૨૧ કરવાથી જાેડાયેલ બિલ લોકસભામાં રજુ કરાયુ, વિપક્ષે કર્યો વિરોધ તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, “મને ખાતરી છે કે, બંધારણના મુખ્ય ઘડવૈયા અને પ્રથમ કાયદા પ્રધાન ડૉ. બી. આર. આંબેડકર ન્યાયિક નિમણૂકો કેવી રીતે કરવામાં આવે છે અને ન્યાયતંત્ર સાથે કેવી રીતે ચેડા કરવામાં આવે છે, તે જાેઈને તેમની આત્મા પણ દુઃખી થઇ રહી હશે. તેમના ભાષણ દરમિયાન બ્રિટાસે ધ્યાન દોર્યું કે, હાઈકોર્ટ હાલમાં તેમની કુલ સંખ્યાના માત્ર ૫૯ ટકા સાથે કેવી રીતે કાર્ય કરી રહી છે.
તેમણે કહ્યું હતું કે, હાઈકોર્ટમાં ૪૦૬ જજાેની જગ્યાઓ ખાલી છે, જ્યારે ૧૦૯૮ ની જરૂરી સંખ્યા છે. જ્યારે એકલા હાઈકોર્ટમાં ૫૭ લાખ કેસ પેન્ડિંગ છે. સાંસદે તાજેતરના ભૂતકાળમાં સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા પસાર કરાયેલા કેટલાક ચુકાદાઓની પણ ટીકા કરી હતી, જેમાં રાફેલ કેસ, ચૂંટણી બોન્ડ કેસ અને બંધારણની કલમ ૩૭૦ નાબૂદને પડકારતી અરજીઓ સાથે વ્યવહાર કરવામાં નિષ્ફળતાનો સમાવેશ થાય છે.
બ્રિટાસના પ્રથમ ભાષણની બાદમાં ભારતના ઉપરાષ્ટ્રપતિ વેંકૈયા નાયડુ દ્વારા પ્રશંસા કરવામાં આવી હતી. મને કેરળના સભ્ય જ્હોન બ્રિટાસનું ભાષણ સાંભળવાનો પ્રસંગ મળ્યો. અદ્ભુત, ખરેખર. મેં તેનો આનંદ માણ્યો. બીજા દિવસે મારી નિરાશા માટે, તેમણે ગૃહમાં જે બોલ્યા તેની એક લીટી પણ રાષ્ટ્રીય મીડિયામાં નોંધવામાં આવી ન હતી.HS
