જાપાન-બ્રિટનમાં મંદી: યુદ્ધ છતાં રશિયાની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત કેવી રીતે?
નવી દિલ્હી, જાપાન હવે વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા નથી. જીડીપીમાં સતત બે ત્રિમાસિક ઘટાડાથી જાપાને ત્રીજું સ્થાન ગુમાવ્યું. આ સાથે જાપાન પણ મંદીમાં ફસાયું છે. જાપાનની સાથે બ્રિટન અને ફિનલેન્ડ સહિત વિશ્વના નવ દેશો મંદીમાં ફસાયા છે.
વિશ્વના નવ દેશો આર્થિક મંદી સામે ઝઝૂમી રહ્યા છે – જાપાન, બ્રિટન, ડેનમાર્ક, એસ્તોનિયા, ફિનલેન્ડ, લક્ઝમબર્ગ, મોલ્દોવા, પેરુ અને આયરલેન્ડ. આમાંથી સાત દેશો યુરોપના છે. એશિયાનો દેશ જાપાન અને દક્ષિણ અમેરિકાનો દેશ પેરુ મંદી સામે ઝઝૂમી રહ્યો છે.
આફ્રિકા અને ઉત્તર અમેરિકાનો કોઈ દેશ સામેલ નથી. અહીં અમે તમને જણાવીશું કે મંદીગ્રસ્ત દેશોની જીડીપી શું છે, તેમના પર કેટલું દેવું છે, છેલ્લી વખત મંદી આવી હતી ત્યારે કેટલા લોકોએ નોકરી ગુમાવી હતી, આ મંદીની ભારત અને દુનિયા પર શું અસર પડશે. મંદી એટલે ઓછું વેચાણ.
ઓછું વેચાણ એટલે ઓછું ઉત્પાદન. ઉત્પાદન ઘટે તો ધંધો ઘટે. જો ધંધો ઘટશે તો નોકરીઓ ઘટશે. ઓછી નોકરીઓને કારણે સામાન્ય માણસની આવક પણ ઓછી છે. મતલબ કે માંગ હતી. જો વેચાણ ઓછું હોય તો ઉત્પાદન વધુ ઘટે છે. આ રીતે આ ચક્ર ચાલુ રહે છે.
જ્યારે કોઈપણ દેશનો જીડીપી સતત બે ત્રિમાસિક ગાળામાં ઘટે છે, ત્યારે તેને તકનીકી રીતે મંદી કહેવામાં આવે છે. બે ક્વાર્ટર એટલે ૬ મહિના. બીજા સાદા શબ્દોમાં સમજો, જ્યારે કોઈ દેશની અર્થવ્યવસ્થા વધવાને બદલે ઘટવા લાગે છે અને આવું સતત છ મહિના સુધી થતું રહે છે. તે દેશમાં આર્થિક મંદીની સ્થિતિ માનવામાં આવે છે.
જાપાન સરકાર દ્વારા જાહેર કરાયેલા ડેટા અનુસાર, દેશની જીડીપી ગયા વર્ષની સરખામણીમાં ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર ૨૦૨૩ના ત્રિમાસિક ગાળામાં અપેક્ષા કરતાં ૦.૪ ટકા વધુ ઘટી હતી. તે પહેલા, જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૩ ક્વાર્ટરમાં અર્થતંત્ર ૩.૩ ટકા ઘટ્યું હતું.
ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડએ ઓક્ટોબરમાં જ અનુમાન લગાવ્યું હતું કે જર્મની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની શકે છે. અહેવાલો અનુસાર જાપાનની કરન્સી યેન ડોલર સામે સતત નબળી પડી રહી છે. યેન નબળો પડવાને કારણે નિકાસ પરનો નફો ઘટી રહ્યો છે.
આજે ૧૫૦ યેનનું મૂલ્ય એક ડોલર જેટલું છે. ગયા વર્ષે આ જ સમયે ૧૨૭ યેન એક ડોલરની બરાબર હતો. આ ઉપરાંત દેશ મજૂરોની અછત અને ઓછી જન્મદર સાથે પણ ઝઝૂમી રહ્યો છે. વિશ્વની ટોચની અર્થવ્યવસ્થાઓની યાદીમાં જાપાન ત્રીજા સ્થાનેથી ચોથા સ્થાને આવી ગયું છે.
તેના સ્થાને, યુરોપની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા જર્મની હવે ત્રીજા સ્થાને છે. ૨૦૨૩માં જાપાનનો જીડીપી ૪.૨૩ ટ્રિલિયન ડોલર છે જ્યારે જર્મનીનો ૪.૪૨ ટ્રિલિયન ડોલર છે.
અમેરિકા અને ચીન અનુક્રમે પ્રથમ અને બીજા સ્થાને છે. આ પછી ભારત ૩.૭૩ ટ્રિલિયન ડોલરની જીડીપી સાથે વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓમાં પાંચમા ક્રમે છે. ભારત પછી યુનાઇટેડ કિંગડમ છઠ્ઠા સ્થાને મંદી સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે.
જાપાન અને બ્રિટન એવા દેશો છે જેમની અર્થવ્યવસ્થા વિશ્વના ટોપ-૧૦ દેશોમાં સામેલ છે. આ સિવાય આયરલેન્ડ, ડેનમાર્ક, ફિનલેન્ડ અને પેરુની અર્થવ્યવસ્થા ૨૮ હજાર કરોડ ડોલરથી ૬૦ હજાર કરોડ ડોલરની વચ્ચે છે. મંદીનો સામનો કરી રહેલા લક્ઝમબર્ગ અને એસ્તોનિયાની જીડીપી ૧૦ હજાર કરોડ રૂપિયાથી ઓછી છે.
મોલ્ડોવાની અર્થવ્યવસ્થા ૨૦૨૩ માં માત્ર ૧૬ અબજ ડોલર હતી. જો કે, આ દેશો વસ્તીની દ્રષ્ટિએ પણ ઘણા નાના છે. આ દેશોનો જીડીપી વૃદ્ધિ દર પણ કંઈ ખાસ નથી. ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ અનુસાર, ૨૦૨૩માં એસ્તોનિયા, ફિનલેન્ડ અને લક્ઝમબર્ગનો જીડીપી વૃદ્ધિ દર વધવાને બદલે ઘટશે. એટલે કે તે માઈનસમાં આવી ગયું છે. બાકીના સાત મંદીગ્રસ્ત દેશોમાંથી કોઈનો વિકાસ દર બે ટકાથી વધુ નહોતો.
જોકે, એવો અંદાજ છે કે ૨૦૨૪માં આ દેશોની સ્થિતિમાં સુધારો થશે. અમેરિકા વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે પરંતુ જીડીપીની દ્રષ્ટિએ સૌથી વધુ દેવું ધરાવતો દેશ જાપાન છે. જાપાન પર તેની જીડીપી કરતાં અઢી ગણું વધુ દેવું છે. સાથે જ બ્રિટન પર પણ તેના જીડીપી કરતા વધુ દેવું છે.
જો કે, અન્ય મંદીગ્રસ્ત દેશોનું દેવું તેમના જીડીપીના લગભગ અડધું છે. મોટી અર્થવ્યવસ્થા ધરાવતા કોઈપણ દેશમાં મંદી એ ચિંતાનો વિષય છે કારણ કે તે અન્ય દેશોને અસર કરે છે. જાપાન અને બ્રિટનમાં મંદીની અસર ભારતમાં ઓછી થવાની શક્યતા છે. કારણ કે ભારતનો જીડીપી વૃદ્ધિ દર સારો છે.SS1MS
