પીગળી રહ્યો છે દુનિયાનો સૌથી મોટો બરફનો પહાડ
નવી દિલ્હી, એન્ટાર્કટિકામાં હાલ પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે. હાલ ત્યાં બરફનો દરિયો ધ્‰જી રહ્યો છે. દરરોજ તે અહીં અને ત્યાં થોડો ફરે છે. એક નવા અભ્યાસમાં આ વાત સામે આવી છે. રોસ આઇસ શેલ્ફ એ એન્ટાર્કટિકામાં સૌથી મોટો આઇસ શેલ્ફ છે.
તાજેતરના સંશોધન મુજબ, આ ખડક ળાન્સના કદમાં દરરોજ એક કે બે વાર ૬ થી ૮ સેન્ટિમીટર ખસે છે. આ ખડકનું નામ બ્રિટિશ સંશોધક સર જેમ્સ ક્લાર્ક રોસના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. રોસે ૧૯મી સદીમાં આ ખડકની શોધ કરી હતી.
જીઓફિઝિકલ રિસર્ચ લેટર્સમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, રોસ આઇસ શેલ્ફના દરરોજ લપસી જવાનું કારણ બર્ફીલા પ્રવાહ છે.
અભ્યાસના મુખ્ય લેખક ડોગ વિન્સના જણાવ્યા મુજબ, આ પ્રવાહ સીધો ખડકમાં વહે છે. બર્ફીલા પ્રવાહો અને બર્ફીલા ખડકો વચ્ચેની આવી ઘટનાઓથી વૈજ્ઞાનિકો આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા છે. એન્ટાર્કટિકામાં હાજર ઘણા બર્ફીલા ખડકો ગ્લોબલ વો‹મગને કારણે જોખમમાં છે. વૈજ્ઞાનિકો ચિંતિત છે કે બર્ફીલા ખડકો પરના દબાણને કારણે મોટો ભૂકંપ આવી શકે છે. એન્ટાર્કટિકામાં બરફની જાડી ચાદર છે.
આમાંથી બરફની ઘણી નદીઓ નીકળે છે. તેઓ સમય સમય પર ભરે છે અને વહે છે. બર્ફીલા ખડકોનું કાર્ય હિમનદીઓ અને બર્ફીલી નદીઓના માર્ગમાં અવરોધો બનાવવાનું છે. આ તેમને દરિયામાં ઓગળતા અટકાવે છે. જો ત્યાં બર્ફીલા ખડકો ન હોત, તો એન્ટાર્કટિકામાં આટલો બધો બરફ ક્યારેય એકઠો થયો ન હોત.સામાન્ય રીતે, બરફીલી નદીમાં લવચીક તરંગો ‘સ્લિપ ઇવેન્ટ’થી શરૂ થાય છે.
આ પ્રક્રિયા પૃથ્વી પરના ધરતીકંપ જેવી છે. સિસ્મોગ્રાફની મદદથી, વૈજ્ઞાનિકો આ બર્ફીલા પ્રવાહોમાં અચાનક હલનચલન શોધવામાં સક્ષમ છે. છેલ્લા ૫૦ વર્ષોમાં થયેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે કેટલાક બરફના પ્રવાહો ઝડપી થઈ રહ્યા છે અને કેટલીક ધીમી થઈ રહી છે.
રોસ આઇસ શેલ્ફ પર ઘણા સિસ્મોગ્રાફ્સ અને જીપીએસ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવ્યા છે. તેમાં વહેતા પ્રવાહોમાંથી એક વિલન્સ આઇસ સ્ટ્રીમ છે. વૈજ્ઞાનિકોના જણાવ્યા અનુસાર, વિલન્સ આઇસ સ્ટ્રીમમાં લવચીક તરંગોની ઝડપ ૧૦ હજાર કિલોમીટર પ્રતિ કલાકથી વધુ છે.
જ્યારે આ તરંગો પસાર થાય છે, ત્યારે સમગ્ર ખડક ૫ લાખ ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલો છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે બરફીલા ખડકો એટલેકે, પહાડો પર દિવસમાં માત્ર એક કે બે વાર બરફ ધરતીકંપ આવી શકે છે. જેના કારણે ખડક પર જ ખતરો ઉભો થયો છે. જો બર્ફીલા ખડક તૂટી પડે છે, તો ગ્લેશિયર ઝડપથી પીગળી જશે. પીગળતો બરફ ઝડપથી સમુદ્ર તરફ જશે. પરિણામે દરિયાની સપાટી વધશે.SS1MS
