મધમાખી ઉછેરઃ સફેદ રણમાં મીઠી ક્રાંતિ
ડૉ. અભિલાક્ષ લખી, અધિક સચિવ, M/o A&FWએ સરહદ ડેરી, કચ્છ જિલ્લા સહકારી દૂધ ઉત્પાદક સંઘ લિ., ગુજરાત ખાતે મુલાકાત લીધી
ડૉ.અભિલક્ષ લખી, IAS, અધિક સચિવ, કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલય, ભારત સરકાર, કચ્છ જિલ્લા સહકારી દૂધ ઉત્પાદક સંઘ લિમિટેડની ચાંદરાણી, જિલ્લા કચ્છ, ગુજરાત ખાતે આવેલી સરહદ ડેરીની મુલાકાત લીધીઅને મધ ઉત્પાદન માટે ડેરી કોઓપરેટિવ્સ સાથે કામ કરતા મધમાખી ઉછેર કરનારાઓ સાથે વાતચીત કરી.
દૂધ ઉત્પાદકો સાથે વાતચીત કરતી વખતે તેમણે જણાવ્યું કે મધમાખી ઉછેરને ડેરી સહકારી મંડળો/ફેડરેશન સાથે જોડવાની સારી શક્યતાઓ છે જે દૂધ ઉત્પાદકો/ખેડૂતોને આવકના વધારાના સ્ત્રોત પૂરા પાડશે.
2. ડૉ. અભિલાક્ષ લખીએ માહિતી આપી હતી કે ડેરી સહકારી/સંઘોની સંડોવણી તેના સુસ્થાપિત સહકારી માળખા દ્વારા મધમાખી ઉછેરને પ્રોત્સાહન આપશે અને દૂધના માર્ગ દ્વારા મધના સંગ્રહ અને માર્કેટિંગ માટે સારી શક્યતાઓ પૂરી પાડશે. તેમણે વધુમાં માહિતી આપી હતી કે ભારત સરકારની 10,000 ખેડૂત ઉત્પાદક સંસ્થાઓ (FPOs) યોજનાના પ્રમોશન હેઠળ તમામ NDDB સમર્થિત સહકારી દૂધ સંઘોનેક્લસ્ટર આધારિત બિઝનેસ ઓર્ગેનાઈઝેશન (CBBOs) તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.
3. આ સંદર્ભમાં, સરહદ ડેરીના અધિકારીઓએ માહિતી આપી હતી કે સરહદ ડેરી “GCMMF” AMUL આણંદની સભ્ય છે અને ગામડાની સહકારી મંડળીઓમાંથી દૂધ એકત્ર કરે છે, દૂધનું પ્રોસેસિંગ કરે છે અને “AMUL”ના બ્રાન્ડ નામ હેઠળ ઉત્પાદન બનાવે છે.
અધિકારીએ એ પણ માહિતી આપી હતી કે તેઓ તેમના જોડાયેલા દૂધ ઉત્પાદકો દ્વારા મધમાખી ઉછેર અપનાવવા અને તેમના સહકારી માળખા દ્વારા તેમના ડેરી ઉત્પાદનો સાથે મધને ચેનલાઇઝ કરવા માટે ખૂબ જ ઉત્સુક છે.
આ સંદર્ભમાં, સરહદ ડેરીએ વર્ષ 2021માં પહેલેથી જ “મધ વિભાગ”ની રચના કરી છે.
4. સરહદ ડેરીએ એ પણ માહિતી આપી કે તેઓ તેમની પહેલને ભારત સરકાર રાજ્ય સરકારોસાથેજોડશે.કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલયની કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલયની રાષ્ટ્રીય મધમાખી ઉછેર અને મધ મિશન (NBHM) અને બાગાયતના સંકલિત વિકાસ (MIDH) યોજનાઓ.
સરહદ ડેરી તેના વોટરશેડ ડેવલપમેન્ટ પ્રોગ્રામ, વાડી પ્રોજેક્ટ, કૃષક સમૃદ્ધિ, કુદરતી સંસાધન વ્યવસ્થાપન પર અમ્બ્રેલા પ્રોગ્રામમાં મધમાખી ઉછેરના એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક તરીકે ઓફર કરશે.
સરહદ ડેરી મધમાખી ઉછેરના પ્રચાર માટે NBHM હેઠળ પસંદ કરાયેલા 10 સંભવિત ક્લસ્ટરો સહિત તમામ જિલ્લાઓમાં મધમાખી ઉછેરના ક્લસ્ટરોને સમર્થન આપવા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
5. ડૉ. અભિલાક્ષ લખીએ માહિતી આપી હતી કે કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલયે આણંદ, ગુજરાત ખાતે નેશનલ ડેરી ડેવલપમેન્ટ બોર્ડ (NDDB) નેસહકારી ક્ષેત્રમાં મધમાખી ઉછેરને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પ્રાદેશિક/ મોટી મધ ટેસ્ટિંગ લેબ્સ , ક્ષમતા નિર્માણ જાગૃતિ કાર્યક્રમો અને મધમાખી ઉછેર
દ્વારા મહિલા સશક્તીકરણના પ્રોજેક્ટ સહકારી ક્ષેત્રમાં મધમાખી ઉછેરને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપીને પહેલ કરી છે. લેબને NABL દ્વારા માન્યતા આપવામાં આવી છે અને તેણે મધના નમૂનાઓનું પરીક્ષણ શરૂ કર્યું છે.
6. મધમાખીઓના મહત્વ અને કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલયના પ્રયાસો વિશે વાત કરતા, ડૉ. લખીએ જાહેરાત કરી કે રાષ્ટ્રીય મધમાખી બોર્ડ (NBB) / રાષ્ટ્રીય મધમાખી ઉછેર અને મધ મિશન (NBHM) નેશનલ ડેરી ડેવલપમેન્ટ બોર્ડ (NDDB)ના સહયોગથી 20મી મે, 2022ના રોજ ગુજરાતમાં વિશ્વ મધમાખી દિવસ (WBD)ની ખૂબ જ મોટી ઉજવણી કરવામાં આવશે.
જેમાં શ્રી નરેન્દ્રસિંહ તોમર, માનનીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી, ભારતસરકાર, આ પ્રસંગના મુખ્ય અતિથિ હશે. ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઈઝેશન (FAO)ના અધિકારીઓ પણ હાજરી આપશે. તેમણે સરહદ ડેરીને તેમના જોડાયેલા મધમાખી ઉછેર કરનારાઓ અને દૂધ ઉત્પાદકો સાથે આ ઇવેન્ટમાં હાજરી આપવા/ભાગ લેવા વિનંતી કરી.
