હવે દિલ્હીનું પ્રદૂષિત પાણી યમુનામાં નહીં વહે, ૨૦૨૩ પછી ટ્રિટમેન્ટ કરાયેલુ પાણી જ છોડાશે
નવીદિલ્હી, ભલે યમુનાનો સૌથી પ્રદૂષિત ભાગ રાજધાની દિલ્હીમાં આવે છે, પરંતુ નજીકના ભવિષ્યમાં આવું નહીં થાય. દોઢ વર્ષથી ઓછા સમયમાં દિલ્હીનું પ્રદૂષિત પાણી યમુનામાં પડવાનું સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ જશે. આ માટે દિલ્હી સરકારે સીવરેજ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટની ક્ષમતા વધારવાની યોજના તૈયાર કરી છે. દિલ્હી પ્રદૂષણ નિયંત્રણ સમિતિએ બે દિવસ પહેલા કેન્દ્રીય જલ શક્તિ મંત્રાલયને મોકલેલા તેના જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ના અહેવાલમાં આ માહિતી આપી છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, દિલ્હીમાં દરરોજ ૭૪૪ મિલિયન ગેલન ગટર પાણી નીકળે છે. કહેવા માટે કે તેના શુદ્ધિકરણ અથવા સારવાર માટે ૩૪ એસટીપી છે, જેની શુદ્ધિકરણ ક્ષમતા ૫૭૭.૨૬ એમજીડી છે, પરંતુ માત્ર ૫૧૪.૭ એમજીડી શુદ્ધ કરી શકાય છે.
એટલે કે, ૩૦.૮૨ ટકા પાણીનુું સુદ્ધિકરણ કરવામાં આવતુ નથી અને તે ગટર દ્વારા યમુનામાં પડે છે. જાે કે, આ પણ માત્ર કાગળનું સત્ય છે. ડીપીસીસીના ડિસેમ્બર ૨૦૨૨ના રિપોર્ટ પર નજર કરીએ તો વર્તમાન સ્થિતિ વધુ ખરાબ છે. આ અહેવાલ મુજબ, દિલ્હીના વજીરાબાદથી ઓખલા સુધીનો યમુનાનો ૨૨ કિમીનો વિસ્તાર, જે નદીની કુલ લંબાઈના બે ટકાથી ઓછો છે, તે પ્રદૂષણમાં ૮૦ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે.
શાહદરા, નજફગઢ અને બારાપુલા સહિત ૧૮ મોટા નાળા છે, જે નદીમાં આવે છે. નિષ્ણાતોના મતે, સારવાર ન કરાયેલ ગંદુ પાણી અને એસટીપીમાંથી નીકળતા પાણીની નબળી ગુણવત્તા એ દિલ્હીમાં નદીમાં પ્રદૂષણનું મુખ્ય કારણ છે. એ પણ આશ્ચર્યજનક છે કે ૮૦ ટકા એસટીપી સંપૂર્ણ ક્ષમતાથી કામ કરી રહ્યાં નથી.
કુલ દ્રાવ્ય ઘન પદાર્થો, રાસાયણિક ઓક્સિજનની માંગ, જૈવિક ઓક્સિજનની માંગ, ઓગળેલા ફોસ્ફેટ અને એમોનિકલ નાઇટ્રોજનના સંદર્ભમાં ૩૪ સીવેજ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટ્સ ૨૨ નિર્ધારિત ગંદાપાણીના ધોરણોને પૂર્ણ કરતા નથી. એ પણ આશ્ચર્યજનક છે કે ૮૦ ટકા એસટીપી સંપૂર્ણ ક્ષમતાથી કામ કરી રહ્યાં નથી.
૩૪ સુએજ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટમાંથી ૨૨ કુલ દ્રાવ્ય ઘન પદાર્થો, રાસાયણિક ઓક્સિજનની માંગ, જૈવિક ઓક્સિજનની માંગ, ઓગળેલા ફોસ્ફેટ અને એમોનિયાકલ નાઇટ્રોજનના સંદર્ભમાં નિર્ધારિત ગંદાપાણીના ધોરણોને પૂર્ણ કરતા નથી. આ સ્થિતિ સુધારવા માટે દિલ્હી સરકારે સીવરેજ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટની ક્ષમતા અને સંખ્યા વધારવા માટે વિગતવાર યોજના બનાવી છે.HS
