અચાનક એવું શું થયું કે ચીનની પ્રગતિનો ગ્રાફ નીચે જઈ રહ્યો છે?
શા માટે મૂડીઝે ચીનના આર્થિક દૃષ્ટિકોણને ‘નકારાત્મક’ કરી નાખ્યો
એક તરફ ભારતની અર્થવ્યવસ્થા ૬ ટકાથી વધુની ઝડપે વધી રહી છે, જ્યારે પાડોશી દેશ ચીનની સ્થિતિ સારી દેખાતી નથી. હા, વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા એક સાથે અનેક આર્થિક સમસ્યાઓ સામે ઝઝૂમી રહી છે.
જીવનભર શાસન કરવાનો પ્રયાસ કરી રહેલા રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ માટે દેશના શેડો બેંકિંગ સેક્ટરમાંથી ખરાબ સમાચાર આવ્યા છે. બીજી ‘શેડો બેંક’ ગંભીર નાણાકીય મુશ્કેલીમાં છે. તેનું નામ વાંક્સિયાંગ ટ્રસ્ટ છે. તે ચીનમાં અગ્રણી રોકાણ અને એસેટ મેનેજમેન્ટ કંપની છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે તેની હાલત એટલી ખરાબ છે કે તે પોતાના રોકાણકારોને સમયસર પૈસા ચૂકવવામાં પણ સક્ષમ નથી. Ratings agency Moody’s cut its outlook on China’s credit ratings, from ‘stable’ to ‘negative’, on December 5
હા, તેમની એફડી મેચ્યોર થઈ ગઈ છે પરંતુ પૈસા અટવાઈ ગયા છે. હેંગઝોઉથી કાર્યરત આ ફર્મે કેટલાંક બિલિયન યુઆન મૂલ્યના પરિપક્વ ઉત્પાદનોની ચુકવણીમાં વિલંબ કર્યો છે. નોંધનીય બાબત એ છે કે આમાંથી ઘણી રકમનું રોકાણ રિયલ એસ્ટેટમાં કરવામાં આવ્યું હતું. ‘૨૧ ફર્સ્ટ સેન્ચ્યુરી બિઝનેસ હેરાલ્ડ’ એ રોકાણકારોને ટાંકીને આ સમાચાર પ્રકાશિત કર્યા છે. આ પ્રકારની કંપની ચીનમાં સામાન્ય લોકો, કંપનીઓ અને અન્ય સંસ્થાઓના ભંડોળનું સંચાલન કરે છે. દરમિયાન, રેટિંગ એજન્સી મૂડીઝે જિનપિંગનો મૂડ વધુ ખરાબ કર્યો છે.
ચીનની આ વિશ્વાસપાત્ર પેઢી તેના ઇં૩ ટ્રિલિયન શેડો બેંકિંગ ઉદ્યોગનો એક ભાગ છે, જે દેશમાં નાણાંનો મહત્વનો સ્ત્રોત છે. આગળ વધતા પહેલા, પડછાયાનો અર્થ સમજી લો. તમારે શેડોનો અર્થ જાણવો જ જોઈએ, તેવી જ રીતે ઔપચારિક બેંકિંગ સિસ્ટમની બહાર પૂર્ણ થતી નાણાકીય પ્રવૃત્તિઓને શેડો બેંકિંગ કહેવામાં આવે છે. આ બેલેન્સ શીટની બહારની પ્રવૃત્તિ હોઈ શકે છે અથવા બિન-બેંકિંગ નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી શકે છે.
ચીનના આર્થિક વિકાસની નબળી સ્થિતિને જાતા મૂડીઝે ચેતવણી આપી છે કે તે ચીનનું રેટિંગ ઘટાડી શકે છે. હાલમાં, તેણે ચીનના ક્રેડિટ રેટિંગ પર તેના આઉટલૂકને સ્થિરથી ઘટાડીને નેગેટિવ કરી દીધું છે. મૂડીઝે આ માટે મધ્યમ ગાળામાં સતત નીચી આર્થિક વૃદ્ધિ અને પ્રોપર્ટી સેક્ટરમાં ચાલી રહેલી કટોકટીને જવાબદાર ગણાવી છે. જો કે, એ પણ જાણવું જોઈએ કે આઉટલૂક ઘટાડવાનો સીધો અર્થ એ નથી કે રેટિંગ એજન્સી આમ કરશે, હા તેની સંભાવના ચોક્કસપણે થોડી વધે છે.
નકારાત્મક દૃષ્ટિકોણ સ્પષ્ટ કરે છે કે સત્તાવાળાઓએ દેવાથી ડૂબેલી સ્થાનિક સરકારો અને સરકારી કંપનીઓ માટે નાણાકીય સહાયની વ્યવસ્થા કરવી પડશે. આનાથી ચીનની નાણાકીય અને સંસ્થાકીય તાકાત તૂટવાનું જૉખમ ઊભું થઈ શકે છે.
તાજેતરના દાયકાઓમાં, જ્યારે વિશ્વમાં વિકાસની વાતો થાય છે, ત્યારે ખાસ કરીને ચીની વસ્તુઓ અને ચીનની અર્થવ્યવસ્થાની ચર્ચા થાય છે. હકીકતમાં, વધતી વસ્તી તેમજ શહેરીકરણને કારણે હાઉસિંગ સેક્ટરમાં આવેલી તેજી ચીનના વિકાસ પાછળનું મુખ્ય કારણ બની હતી. હવે તમારા મનમાં આ સવાલ ઉઠતો જ હશે કે અચાનક એવું શું થયું કે ચીનની પ્રગતિનો ગ્રાફ નીચે જઈ રહ્યો છે.
વાસ્તવમાં, અર્થતંત્રમાં તમામ મુખ્ય પ્રોપર્ટી બજારોનો હિસ્સો ઓછામાં ઓછો ૩૦ ટકા છે. બે વર્ષ પહેલાં, જ્યારે સરકારે ડેવલપર્સના ઋણ પર કડક વલણ શરૂ કર્યું, ત્યારે આ ક્ષેત્ર તૂટી પડવાનું શરૂ થયું. નિષ્ણાતોના મતે પ્રોપર્ટીના ભાવમાં ઘટાડાનો સમયગાળો લાંબો સમય ચાલી શકે છે, જે ઘણા વર્ષો સુધી ચીનના વિકાસને અવરોધી શકે છે.
